مالیات بر ارزش افزوده

مالیات نه تنها ابزاری برای تأمین منابع مالی دولت‌ها محسوب می‌شود؛ بلکه نقش کلیدی در تنظیم عدالت اجتماعی، توسعه زیرساخت‌ها و بهبود کیفیت خدمات عمومی دارد. در نظام اقتصادی ایران نیز، انواع مالیات از جمله مالیات مستقیم و غیرمستقیم، به ویژه مالیات بر ارزش افزوده (VAT)، یکی از ارکان مهم تأمین درآمدهای پایدار دولت شناخته می‌شود.

شناخت دقیق ساختار مالیات‌ها، نرخ‌ها، معافیت‌ها، جرایم مرتبط و فرآیند ثبت و ارسال اظهارنامه‌ها، به ویژه در سال ۱۴۰۴ که بخشی از مقررات مالیاتی با تغییرات جدید همراه بوده است، برای تمامی فعالان اقتصادی، حسابداران، شرکت‌ها و اشخاص حقیقی اهمیت بسزایی دارد. در این مقاله به بررسی کامل مالیات، انواع آن، مالیات برارزش افزوده، شیوه محاسبه، معافیت‌ها، جرایم قانونی و بخشودگی‌های مالیاتی پرداخت خواهد شد.

 

مالیات

دولت‌ها، در تمامی کشور‌ها به منظور مدیریت درآمد و بهبود کیفیت خدمات‌رسانی به مردم، مالیات دریافت می‌کنند. به عبارت دیگر، مالیات مبلغی است که افراد و شرکت‌ها بر اساس درآمد، سود یا دارایی خود به دولت پرداخت می‌کنند تا هزینه‌های عمومی، تخصیصی، توزیعی و تثبیتی مانند: آموزش، زیرساخت‌ها، وسایل حمل و نقل، جاده‌‌سازی، امنیت و….. توسط دولت در کشور تأمین شود.

 

تعریف انواع مالیات و تفاوت آن‌ها

به طور کلی مالیات به دو نوع تقسیم می‌شود: 1- مالیات‌های مستقیم، 2- مالیات‌های غیرمستقیم که هر کدام از این دو مورد به انواع مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم طبقه‌بندی می‌شوند.

1- مالیات‌های مستقیم

نوعی مالیاتی است که به طور مستقیم از درآمد یا دارایی افراد و شرکت‌ها دریافت می‌شود و پرداخت‌کننده آن مشخص است. این مالیات را دولت بدون واسطه از افراد یا کسب‌وکارها دریافت می‌کند. مانند: مالیات بردرآمد (حقوق، اشخاص حقوقی، املاک، مشاغل و….)، مالیات بردارایی (اراضی بایر، تمبر، ارث و…).

2- مالیات‌های غیرمستقیم

نوعی مالیاتی است که به صورت غیرمستقیم از مصرف‌کنندگان دریافت می‌شود و پرداخت‌کننده اصلی آن مشخص نیست. این مالیات هنگام خرید کالاها و خدمات بر قیمت آن‌ها افزوده می‌شود و فروشنده آن را به دولت پرداخت می‌کند. مانند: مالیات بر واردات (حق گمرکی، حق ثبت، واردات اتومبیل و ….)، مالیات بر مصرف و فروش (ارزش افزوده، درآمدهای نفتی، سیگار و ….).

نکته

• معیار شناسایی مالیات مستقیم از مالیات غیرمستقیم: اگر از کسی که مالیات گرفته می‌شود مشخص و واضح باشد، مالیات مستقیم محسوب می‌شود (مانند: مالیات بر درآمد حقوق)؛ ولی اگر، از کسی که مالیات گرفته می‌شود مبهم و مشخص نباشد، مالیات غیرمستقیم محسوب می‌شود (مانند: مالیات بر مصرف و فروش ارزش افزوده).

 

 

انواع مالیات در ایران

1. مالیات‌های غیرمستقیم
   • مالیات بر واردات
     • حق گمرکی
     • حق ثبت
     • واردات اتومبیل
     • سود بازرگانی
   • مالیات بر مصرف و فروش
     • سیگار
     • درآمدهای نفتی
     • ارزش افزوده
2. مالیات‌های مستقیم
   • مالیات بر درآمد
     • املاک
     • حقوق
     • مشاغل
     • اشخاص حقیقی
     • اتفاقی
     • کشاورزی
   • مالیات بر دارایی
     • مالیات بر ارث
     • مالیات بر تمبر

 

ارزش افزوده چیست؟

پیش از پرداخت به موضوع مالیات برارزش افزوده، باید نسبت به مفهوم ارزش افزوده آگهی کسب کنید. به هر نوع تغییر طی فرایند تولید یا ارائه، ارزشی به ارزش جاری کالا یا خدمات اضافه شود، «ارزش افزوده» می‌گویند.

مثال: در کارگاه تولیدی نساجی، پنبه خریداری شده در بخش ریسندگی به نخ تبدیل می‌شود و در مرحله دوم، در بخش بافندگی نخ به پارچه خام تبدیل می‌شود و در مرحله سوم، در بخش رنگرزی پارچه خام به پارچه رنگی تبدیل می‌شود و در مرحله آخر، در بخش دوزندگی پارچه رنگی به کت و شلوار تبدیل و تولید می‌شود.

در هر کدام از منطقه‌های کارگاه نساجی، ارزشی به ارزش کالای قبلی اضافه، و تبدیل به کالای جدید شده است؛ مانند: پنبه به نخ (ریسندگی)، نخ به پارچه خام (بافندگی)، پارچه خام به پارچه رنگی (رنگرزی) و پارچه رنگی به لباس کت و شلوار (دوزندگی)، به هر کدام از این رویداد‌ها که باعث افزایش ارزش اولیه کالا شده، ارزش افزوده نامیده می‌شوند.

 

تعریف مالیات برارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده (VAT)، نوعی مالیات غیرمستقیم است که در تمامی مراحل پروسه تولید تا عرضه کالا یا خدمات محاسبه می‌شود؛ اما پرداخت نهایی آن بر عهده مصرف‌کننده نهایی قرار دارد. مؤدیان مالیاتی موظف‌اند در هر فصل، مالیات خرید و فروش خود را محاسبه و از طریق ثبت اظهارنامه مالیات برارزش افزوده در سامانه مودیان، به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند.

 

نرخ مالیات برارزش افزوده در سال 1404

بر طبق بند (خ) تبصره (۱) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۴، نرخ مالیات برارزش افزوده برای اشخاص مشمول 10% تعیین شده است. این افزایش به منظور اجرای مصوبات قانونی و تأمین منابع مالی دولت اعلام و تصویب‌شده است.

این نرخ برای بیشتر کالاها و خدمات کاربرد دارد و بر اساس 10% مالیات ارزش افزوده محاسبه می‌شود؛ به جزء، در مواردی که برای آن خدمات یا کالا قوانین اجرایی به خصوصی تعیین شده باشد یا به صورت مشخص در قانون معاف شده باشند.

 

نکته: در علم اقتصاد، کالاها اغلب به سه دسته تقسیم می‌شوند:

1. کالاهای ضروری (نان).
2. کالاهای پَست (نوشابه‌ها).
3. کالاهای لوکس (موز).

در این میان، کالاهای پَست که در ادبیات قانونی تحت عنوان «کالاهای آسیب‌رسان به سلامت» شناخته می‌شوند، مشمول نرخ مالیات و عوارض مضاعف هستند.

بر اساس بند (پ) ماده ۲۶ قانون مالیات برارزش افزوده (مصوب ۱۴۰۰)، تولید و واردات این دسته از کالاها مشمول نرخ‌های بالاتری از مالیات خواهد بود، عبارتنداز:

• تولید داخلی این کالاها، مشمول نرخ ۱۶% مالیات و عوارض است.
• واردات آن‌ها نیز مشمول نرخ ۳۶% مالیات و عوارض خواهد بود.

این قانون با هدف کاهش مصرف کالاهای آسیب‌زا به سلامت انسان و جبران بخشی از هزینه‌هایی وضع شده که دولت به دلیل افزایش بیماری‌ها، درمان‌های تخصصی، مراجعه به مراکز درمانی و تأمین خدمات بهداشتی و درمانی متحمل می‌شود.

 

شیوه محاسبه مالیات برارزش افزوده 1404

ارزیابی مالیات برارزش افزوده از دو روش رایج در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش تفریقی مستقیم و روش تفریقی غیر مستقیم. نحوه محاسبه 10% مالیات برارزش افزوده در دو روش تفریقی مستقیم و غیرمستقیم به صورت زیر می‌باشد:

1. روش تفریقی مستقیم:
   مالیات متعلقه = (مبلغ کل خرید کالا و خدمات – مبلغ کل فروش کالا و خدمات)
   در این سیستم، هر واحدی که در مسیر خرید و فروش قرار دارد، تنها بابت ارزشی که خودش به کالا اضافه کرده، مسئول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده خواهد بود.
2. روش تفریقی غیرمستقیم (روش صورت‌حسابی یا اعتباری): هر کسب‌وکاری، هنگام خرید کالا علاوه بر پرداخت ارزش اولیه آن، باید مالیات برارزش افزوده کالا را نیز به فروشنده پرداخت کند. همچنین در زمان فروش کالای خود باید علاوه بر بهای کالای مشمول مالیات، مالیات ارزش افزوده را نیز از خریدار دریافت کرده و ما‌به‌التفاوت مالیات پرداخت شده و مشخص شده را بر اساس مالیات برارزش افزوده به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند.

البته اگر مبلغ پرداختی به سازمان امور مالیاتی، بیشتر از مقدار پرداخت واقعی باشد؛ اشخاص حقیقی و حقوقی، می‌توانند مبلغ اضافی را به دوره بعد موکول کرده یا از سازمان امور مالیاتی مبلغ مورد نظر را استرداد کنند.

مالیات متعلقه = (عوارض و مالیات خرید – مالیات و عوارض فروش)

 

معافیت‌های مالیاتی در سال 1404

با توجه به آخرین اصلاحیه قانون مالیات برارزش افزوده، برخی از کالا‌ها و خدمات بر اساس لیست‌های زیر معاف از پرداخت مالیات برارزش افزوده می‌باشند:

لیست کالاهای معاف از مالیات برارزش افزوده سال ۱۴۰۴

1. محصولات کشاورزی فرآوری نشده
   • چای، سویا، بادام زمینی، چغندر قند، پنبه پاک‌شده، سبزیجات، نباتات، ریشه‌های خوراکی و….. .
2. دام زنده و خوراک آن
   • اسب، گاو، گوسفند، جو، گندم دامی، ذرت دامی، زنبور، کرم ابریشم، شاه میگو، ماهی و…. .
3. بذر، نشاء، نهال، سم و کود
   • انواع پیاز گل، تخم گیاهان و انواع بذر غلات، ضد جوندگان، حشره‌کش‌ها، انواع کودهای حیوانی یا نباتی و…. .
4. کالاهای اساسی خانوار
   • آرد گندم، آرد ذرت، آرد جو، نان اعم از سنتی و صنعتی، انواع شیر، انواع ماست، انواع پنیر، گوشت مرغ و بوقلمون و شترمرغ (اعم از تازه، منجمد، قطعه شده، چرخ شده یا بسته بندی شده) و…… .
5. کاغذ چاپ، تحریر و روزنامه
   • خمیر کاغذ، کاغذ باطله، انواع كاغذ جهت چاپ و تحرير و مطبوعات (مجله و نشريه) و انواع كاغذ گلاسه (تا وزن كمتر از 250 گرم در هر متر مربع) و….. .
6. شمش طلا
   • شمش طلا مطابق تعريف درج شده در آئين نامه ورود و صدور فلزات گرانب‌ها مصوب 04/04/1398 شوراي پول و اعتبار بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران، نواع حواله هاي كاغذي يا الکترونیکی.
7. فرش دستباف
   • نخ، پشم، فرش، قالي و قاليچه، انواع فرش ديواري، كفپوش هاي دستباف از مواد نسجي از پشم و…… .
8. انواع دارو، لوازم مصرفي درماني و لوازم توانبخشي
   • كليه واكسن هاي توليد داخل انساني، حيواني مورد تأييد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و…. .
9. تجهیزات و اقلام دفاعی، انتظامی، نظامی و اطلاعاتی
   • انواع تانك، نفربر و خودروهاي شنيدار، خودرو مين كوب و قطعات و مواد اوليه مربوطه و…. .

 

با توجه به این هزینه‌های هنگفت دولتی در حوزه سلامت، اطلاع از قوانین مالیاتی و برنامه‌ریزی مالیاتی دقیق برای افراد و مشاغل اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. برای آگاهی از جزئیات مالیات بر درآمد و نحوه محاسبه آن، می‌توانید به مقاله جدول مالیات حقوق 1403 [محاسبه گر آنلاین مالیات حقوق و اکسل] مراجعه کنید و از ابزارهای موجود برای محاسبه دقیق مالیات خود بهره‌مند شوید.

لیست خدمات معاف از مالیات برارزش افزوده سال ۱۴۰۴

1. خدمات درمانی و پزشکی.
2. خدمات آموزشی و پژوهشی.
3. خدمات بانکی، اعتباری و بیمه‌ای.
4. خدمات حمل‌ونقل عمومی.
5. خدمات مالی و بورس.
6. خدمات فرهنگی و هنری خاص.
7. چاپ و انتشار روزنامه.
8. و…. .

 

مهلت تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیات برارزش افزوده

بر اساس قانون ماده 19 ارزش افزوده، زمان ارسال مالیات ارزش افزوده به صورت فصلی (بهار، تابستان، پاییز و زمستان) می‌باشد. واحد‌های تجاری مشمول، موظف‌اند تا 15 روز بعد از پایان هر فصل به آدرس my.tax.gov.ir مراجعه کرده و اظهارنامه ارزش افزوده خود را تکمیل و ارسال کنند؛ از این رو، فرصت پرداخت آن، بعد از اظهار مالیات برارزش افزوده در سامانه مؤدیان مالیاتی می‌باشد.

به عبارت دیگر، در صورتی که مؤدی اظهارنامه در بازه زمانی 15 روز بعد از هر فصل اظهار و پرداخت نشود، جریمه دیرکرد در حین پرداخت به مبلغ مالیات اضافه خواهد شد.

 

نحوه تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیات برارزش افزوده

برای ثبت و ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده در سال ۱۴۰۴، باید از طریق سامانه مودیان مالیاتی به نشانی my.tax.gov.ir اقدام کنید. پس از ورود به حساب کاربری خود، دوره مالیاتی مورد نظر را انتخاب کرده، اطلاعات خرید و فروش خود را وارد کنید و در نهایت، با بررسی نهایی، قبض مالیات را دریافت و پرداخت نمایید.

فرایند به صورت کاملاً الکترونیکی انجام می‌شود و پس از پرداخت، نیازی به مراجعه حضوری نیست.

راهنمای گام‌به‌گام ثبت و ارسال اظهارنامه ارزش افزوده

1- گام اول: ورود به سامانه مؤدیان مالیاتی

• وارد آدرس اینترنتی: https://my.tax.gov.ir شوید.
• در صفحه ورود، کد ملی یا شناسه ملی، رمز عبور و کد امنیتی را وارد کنید.
• پس از ورود موفق، به داشبورد سامانه دسترسی خواهید داشت.

2- گام دوم: انتخاب گزینه اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده

• از منوی سمت راست، گزینه «اظهارنامه مالیات برارزش افزوده» را انتخاب کنید.
• سپس دوره‌ای را که قصد ثبت اطلاعات آن را دارید، مشخص نمایید (مثل: بهار ۱۴۰۴ یا سه‌ماهه اول سال ۱۴۰۴).

3- گام سوم: وارد کردن اطلاعات فروش

• در بخش مربوط به فروش، مبلغ کل فروش کالاها و خدمات مشمول مالیات را وارد کنید.
• در صورت داشتن فروش معاف از مالیات، آن را در ردیف جداگانه درج نمایید.
• سیستم به صورت خودکار مالیات و عوارض متعلق به فروش را محاسبه می‌کند.

4- گام چهارم: وارد کردن اطلاعات خرید

• حالا به قسمت ثبت خرید بروید.
• مبلغ کل خریدهای مشمول مالیات و عوارض را وارد کرده و در صورت وجود، اطلاعات فاکتورها را ثبت نمایید.
• مبلغ مالیات و عوارض پرداخت‌شده در خریدها نیز به صورت خودکار محاسبه خواهد شد.

5- گام پنجم: تأیید نهایی و ارسال اظهارنامه

• اطلاعات واردشده را با دقت بررسی و در صورت نیاز ویرایش کنید.
• پس از اطمینان از صحت اطلاعات، روی گزینه «ارسال نهایی» کلیک کنید.
• سامانه، قبض مالیات ارزش افزوده را برای شما صادر می‌کند.

6- گام ششم: پرداخت قبض مالیات

• قبض صادرشده شامل شناسه قبض و شناسه پرداخت است.
• برای پرداخت، می‌توانید از درگاه پرداخت مستقیم سامانه یا اپلیکیشن‌های پرداخت مانند: آپ، سداد یا پرداخت‌یارهای معتبر استفاده نمایید.
• پس از پرداخت موفق، رسید پرداخت در حساب کاربری شما ثبت می‌شود.

 

جرایم مالیاتی

مطابق قوانین جاری مالیاتی کشور، تخلفات مربوط به مالیات برارزش افزوده می‌توانند منجر به جرایم قابل توجهی شوند. این جرایم بسته به نوع تخلف، ممکن است به صورت درصدی از مالیات متعلق، یا به صورت جریمه نقدی اعمال گردند. در ادامه، مهم‌ترین جرایم مربوطه به طور تفکیک بیان شده است:

1- جرایم مربوط به عدم ارسال اظهارنامه مالیات برارزش افزوده

• عدم تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر: در صورت عدم ارسال اظهارنامه در بازه زمانی قانونی، مؤدی مشمول جریمه‌ای معادل ۵۰ درصد مالیات متعلق خواهد شد.
• عدم ثبت‌نام در مهلت مقرر در سامانه مودیان: این تخلف منجر به جریمه‌ای معادل ۷۵ درصد مالیات متعلق می‌شود.
• عدم ارائه دفاتر و اسناد به مأموران مالیاتی: اگر مؤدی از ارائه اسناد و مدارک خودداری کند، جریمه‌ای معادل ۲۵ درصد مالیات متعلق در نظر گرفته می‌شود؛ چنانچه هم دفاتر قانونی و هم مدارک ارائه نشوند، جریمه به ۵۰ درصد مالیات متعلق افزایش خواهد یافت.

2- جرایم ناشی از تأخیر در پرداخت مالیات

• تأخیر در پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده، مشمول جریمه‌ای معادل ۲ درصد در ماه به ازای هر ماه تأخیر خواهد بود.
• در صورتی که تأخیر کمتر از یک ماه باشد، جریمه به صورت روزشمار محاسبه می‌شود.

نحوه محاسبه به شرح زیر است:

• ماه اول: جریمه برابر است با 2/1% مبلغ مالیات و عوارض پرداخت‌نشده.
• ماه دوم: جریمه شامل 2/1% مالیات و عوارض پرداخت‌نشده به علاوه 2/0% اضافه بر آن خواهد بود.

3- جرایم مربوط به صورتحساب و اطلاعات مندرج در آن

• عدم صدور صورتحساب رسمی برای فروش کالا یا خدمت، مشمول جریمه‌ای معادل ۱۰۰ درصد مالیات متعلق خواهد شد.
• درج اطلاعات نادرست یا ناقص در صورتحساب (مانند: شماره اقتصادی، مشخصات طرف معامله یا مبلغ)، منجر به جریمه‌ای معادل ۲۵ درصد مالیات متعلق می‌شود.
• استفاده از کد اقتصادی دیگران یا اطلاعات اشتباه نیز در همین گروه قرار دارد و مشمول همان میزان جریمه خواهد بود.

4- جرایم مرتبط با بیش‌اظهاری، کتمان یا کم‌اظهاری

• بیش‌اظهاری مالیات و عوارض خرید، کتمان معاملات، یا هرگونه کم‌اظهاری در اظهارنامه، در صورت شناسایی توسط سازمان امور مالیاتی، مشمول جریمه‌هایی متناسب با میزان تخلف خواهد شد.
• همچنین، استرداد غیرواقعی مالیات و عوارض نیز، تخلف تلقی شده و با جرایم مشخص قانونی مواجه می‌شود.

5- جرایم مربوط به عدم عضویت در سامانه مؤدیان

• عدم ثبت‌نام در سامانه مؤدیان یا خودداری از ارسال اطلاعات در این سامانه، بر اساس قانون جدید، از جمله تخلفات مشمول جریمه محسوب می‌شود.
• این جرایم ممکن است به صورت ترکیبی از درصدی از مالیات متعلق یا محرومیت از مزایای مالیاتی اعمال گردند.

 

 

نوع تخلف یا جرم مالیاتی	میزان جریمه	مستند قانونی
عدم تسلیم اظهارنامه در مهلت قانونی	۵۰٪ مالیات متعلق	ماده ۲۲ قانون مالیات برارزش افزوده (مصوب ۱۴۰۰)
عدم ثبت‌نام در سامانه مؤدیان در موعد مقرر	۷۵٪ مالیات متعلق	ماده ۳۵ قانون مالیات برارزش افزوده + بند (ت) تبصره ۶ بودجه ۱۴۰۳
تأخیر در پرداخت مالیات	۲٪ ماهانه یا روزشمار	ماده ۱۹ قانون مالیات برارزش افزوده
عدم ارائه دفاتر و اسناد به مأموران مالیاتی	9% ارزش اصل طلا، جواهر و پلاتین	ماده ۲۶ قانون مالیات برارزش افزوده
عدم صدور صورتحساب طبق مقررات	1 برابر مالیات متعلق	ماده ۲۲ قانون مالیات برارزش افزوده
درج اطلاعات ناقص یا نادرست در صورتحساب یا اظهارنامه	۲۵٪ مالیات متعلق	ماده ۲۲ قانون مالیات برارزش افزوده
بیش‌اظهاری در اعتبار مالیاتی یا کتمان معاملات	جریمه متناسب با تخلف	ماده ۲۲ و تبصره‌های آن
عدم عضویت در سامانه مؤدیان یا عدم ارسال اطلاعات در آن	مشمول جرایم مقرر قانونی	ماده ۳۵ قانون مالیات برارزش افزوده

 

بخشودگی جرایم مالیاتی بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۳

بر اساس اطلاعیه منتشرشده از سوی سازمان امور مالیاتی کشور و به نقل از رسانه مالیاتی ایران، در اجرای بند (ت) تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۳، شرایط ویژه‌ای برای بخشودگی جرایم مالیاتی برخی از مؤدیان در نظر گرفته شده است.

مطابق این مصوبه، چنانچه مجموع مالیات قطعی‌شده یک مؤدی کمتر از ۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال (معادل پنج برابر سقف معافیت ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم در سال ۱۴۰۳) باشد،

• در صورتی که مؤدی ظرف حداکثر یک سال از تاریخ ابلاغ برگ قطعی، نسبت به پرداخت کامل مالیات و عوارض مربوطه اقدام نماید، تمامی جرایم وی بدون هیچ شرط اضافی، به طور کامل بخشوده خواهد شد.

اما برای مؤدیانی که میزان مالیات قطعی‌شده آن‌ها معادل یا بیش از ۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال باشد:

• بخشودگی جرایم تا سقف ۱۰۰ درصد، منوط به پرداخت کامل مالیات و عوارض تا پایان شهریورماه ۱۴۰۳ خواهد بود.

در این موارد، تصمیم‌گیری درباره میزان بخشودگی نهایی، به اختیار مدیران کل امور مالیاتی استان‌ها واگذار شده است. این سیاست، در راستای ترغیب مؤدیان به تسویه بدهی‌های مالیاتی و بازگشت آن‌ها به چرخه قانون‌مند مالیاتی کشور اجرا شده و فرصتی مناسب برای بهره‌مندی از مزایای قانونی فراهم کرده است.

وضعیت مؤدی	مبلغ مالیات تعیین شده	مهلت پرداخت مالیات و عوارض	میزان بخشودگی جرایم	مرجع تصمیم‌گیری
مؤدیانی که مشمول مالیات کمتر از ۵ برابر معافیت ماده ۸۴ هستند	کمتر از 7 میلیارد و 200 میلیون ریال باشد	حداکثر ظرف یک‌سال از تاریخ ابلاغ برگ قطعی	100% بخشودگی بدون هیچ شرط اضافی	اعمال خودکار توسط سازمان امور مالیاتی
مودیانی با مالیات معادل یا بیش از 7 میلیارد و 200 میلیون	7 میلیارد و 200 میلیون ریال یا بیشتر	حداکثر تا پایان شهریورماه ۱۴۰۳	تا ۱۰۰٪ بخشودگی با نظر مقام ذی‌صلاح	مدیران کل امور مالیاتی استان‌ها

 

جمع‌بندی

درک ساختار مالیات، به ویژه مالیات برارزش افزوده، دیگر تنها یک وظیفه قانونی نیست؛ بلکه ضرورتی حیاتی برای پایداری اقتصادی، شفافیت مالی و موفقیت در فضای رقابتی کسب‌وکار محسوب می‌شود. اطلاع از نرخ جدید ۱۰٪ در سال ۱۴۰۴، آگاهی از روش‌های محاسبه، شناخت معافیت‌های کالا و خدمات، رعایت مهلت‌های ارسال اظهارنامه و پرهیز از جرایم مالیاتی، از جمله الزامات اساسی برای مؤدیان در سال جاری می‌باشد.

همچنین، با توجه به مصوبات قانون بودجه ۱۴۰۳ و تفویض اختیار بخشودگی به مدیران مالیاتی، فرصت مناسبی برای تسویه بدهی‌های مالیاتی و بهره‌مندی از معافیت‌های قانونی فراهم شده است. در نهایت، اجرای دقیق و مسئولانه الزامات مالیاتی، تضمینی برای تداوم فعالیت سالم، قانونی و موفق در بستر اقتصادی کشور خواهد بود.

 

پرسش‌های متداول

1. مالیات بر ارزش افزوده چیست و چه تفاوتی با مالیات‌های دیگر دارد؟ مالیات بر ارزش افزوده (VAT) نوعی مالیات غیرمستقیم است که از مصرف‌کننده نهایی دریافت می‌شود. برخلاف مالیات مستقیم که بر درآمد یا دارایی افراد وضع می‌شود، مالیات برارزش افزوده در هر مرحله از فرایند تولید تا مصرف محاسبه می‌شود، اما در آخر توسط مصرف‌کننده نهایی پرداخت می‌شود.
2.  در صورت پرداخت بیشتر از میزان واقعی مالیات، آیا امکان استرداد وجود دارد؟ بله. در صورت پرداخت بیش از میزان واقعی، مؤدی می‌تواند مازاد پرداخت‌شده را به دوره بعد انتقال دهد یا از سازمان امور مالیاتی درخواست استرداد نماید.
3. چه کالاها و خدماتی از مالیات برارزش افزوده معاف هستند؟ بر اساس آخرین اصلاحیه قانون، برخی اقلام از جمله: محصولات کشاورزی فرآوری‌نشده، دارو، خدمات درمانی، آموزش، حمل‌ونقل عمومی، کاغذ چاپ و نشریات، کالاهای اساسی خانوار و… از مالیات برارزش افزوده معاف هستند.
4. مالیات کالاهای آسیب‌رسان به سلامت مانند نوشابه چقدر است؟ مطابق بند (پ) ماده ۲۶ قانون مالیات بر ارزش افزوده، نرخ مالیات تولید داخلی نوشابه‌های قندی و کالاهای آسیب‌رسان ۱۶٪ و برای واردات این کالاها ۳۶٪ تعیین شده است.