استانداردهای حسابداری بین المللی گزارشگری مالی یا IFRS چیست؟

IFRS مخفف عبارت International Financial Reporting Standards می‌باشد که درایران به استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی ترجمه شده است. این استانداردها مجموعه‌ای ازقوانین حسابداری است که با هدف ایجاد انسجام، یکپارچگی، مقایسه ‌پذیری و شفاف‌سازی درصورت‌های مالی طراحی شده‌اند. این استانداردها توسط هیئت استانداردهای بین‌المللی حسابداری (IASB) تنظیم شده‌اند وازسوی اکثرکشورهای جهان پذیرفته شده‌اند. IFRS مشخص می‌کند که شرکت‌ها چگونه باید رویدادهای مالی را ثبت، گزارش ،حفظ ونگهداری کنند و همچنین نحوه‌ی تعریف و ثبت انواع تراکنش‌های مالی را تعیین می‌نماید.

استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) یک چارچوب حسابداری جهانی است که نحوه‌ی گزارش و سازماندهی اطلاعات مالی را تعیین می‌کند. این استانداردها در بیش از120 کشور جهان، از جمله کشورهای اتحادیه اروپا و بسیاری ازکشورهای آسیایی و آمریکای جنوبی، درحال اجرا هستند. IFRS شرکت‌ها و سازمان‌ها را موظف می‌کند تا گزارشات مالی خود را براساس قوانین یکسان تهیه وارائه کنند. این رویکرد باعث ایجاد شفافیت و هماهنگی در گزارش‌های مالی می‌شود، از تقلب و دستکاری جلوگیری می‌کند، و مقایسه‌ی گزارشات مالی بین شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف را آسان‌تر می‌نماید. در نتیجه، IFRS به ایجاد یک تفاهم عمومی در زمینه‌ی گزارش‌های مالی کمک می‌کند.

هدف اصلی استانداردهای(IFRS) ایجاد یک زبان حسابداری مشترک است تا صورت‌های مالی و امور تجاری درسطح جهانی از انسجام، اعتباربرخوردار شوند. این استانداردها بدون درنظر گرفتن تفاوت‌های جغرافیایی ، شرایطی را فراهم می‌کنند که شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف از کشورهای گوناگون بتوانند اطلاعات مالی خود را به روشی یکسان و شفاف ارائه دهند.

 

چرا استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی مهم هستند؟

این استاندارد IFRSبه شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تحلیل‌های دقیق تری انجام دهند و تصمیمات آگاهانه تری اتخاذ کنند. استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی برای این اعمال شدند که شفافیت، مسئولیت‌پذیری و بهره‌وری را برای بازارهای مالی جهان به ارمغان آورند و اطمینان، پیشرفت و ثبات مالی بلندمدت را برای اقتصاد جهانی تضمین کنند.

استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) برای شرکت‌ها و بازارهای مالی مزایای قابل توجهی به همراه دارد. این استانداردها با شفاف‌سازی رویه‌های تجاری، اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب می‌کنند، چرا که سرمایه‌گذاران تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی دارند که اطلاعات مالی خود را به‌صورت شفاف و قابل اعتماد ارائه می‌دهند. IFRS با ایجاد اعتماد و قابلیت مقایسه در گزارش‌های مالی، به حفظ ثبات و کارایی بازارهای مالی جهانی کمک می‌کند.

در صورت عدم وجود این شفافیت و اعتماد، سرمایه‌گذاران نسبت به اطلاعات مالی شرکت‌ها بدبین شده و تمایل خود را به سرمایه‌گذاری از دست می‌دهند. این موضوع می‌تواند منجر به کاهش تراکنش‌های مالی، افزایش هزینه‌های معاملاتی و در نهایت تضعیف اقتصاد شود. علاوه بر این، IFRS امکان مقایسه‌ی آسان بین شرکت‌های مختلف را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند، که این امر به آن‌ها کمک می‌کند تا تصمیمات سرمایه‌گذاری آگاهانه‌تر و بهینه‌تری اتخاذ کنند. در نتیجه، IFRS نقش کلیدی در تقویت اقتصاد جهانی و جلب اعتماد سرمایه‌گذاران ایفا می‌کند.

استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی اساسا برای گزارشگری مالی شرکت‌ها در تمام دنیا، به جز ایالات متحده، استفاده می‌شوند. در ایالات متحده از چهارچوب حسابداری دیگری با نام اصول پذیرفته شده همگانی حسابداری (GAAP) استفاده می‌شود. GAAP قانون‌محورتر از IF‌RS است، اما IF‌RS بیشتر از GAAP روی قواعد عمومی تمرکز دارد. به همین دلیل، IF‌RS کوتاه‌تر، شفاف‌تر و قابل‌فهم‌تر از GAAP است.

در ایران نیز استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IF‌RS) توسط سازمان حسابرسی ترجمه و دراختیارعموم قرار گرفته است. درحال حاضر، بیش از 70 بانک و موسسه مالی و اعتباری، شرکت های بیمه و شرکت های بورسی و فرابورسی ملزم به تهیه و ارائه گزارشات مالی خود بر مبنای اصول IFRS هستند.

 

IFRS چه موضوعاتی را شامل می‌شود؟

استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی طیف وسیعی از حوزه‌های مربوط به حسابداری را پوشش می‌دهند. جنبه‌های معینی از رویه‌های تجاری هستند که IFRS درخصوص آن‌ها قوانین اجباری تنظیم کرده است.

 

صورت وضعیت مالی

ما صورت وضعیت مالی را با نام ترازنامه  می‌شناسیم. IF‌RS روی نحوه گزارشگری اجزای ترازنامه تاثیر می‌گذارد.

 

صورت سود و زیان جامع

در استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS)، اطلاعات صورت سودوزیان جامع می‌توانند به دو شکل ارائه شوند:

1. صورتحساب واحد: تمامی اطلاعات مالی در یک گزارش جامع و یکپارچه نمایش داده می‌شود.
2. گزارش‌های مجزا: اطلاعات مالی در قالب گزارش‌های تفکیک‌شده مانند صورت سود و زیان، صورت درآمدها و سایر گزارش‌ها (مانند درآمدهای حاصل از املاک و تجهیزات) ارائه می‌شوند.

این انعطاف‌پذیری درگزارش‌دهی به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا اطلاعات مالی خود را به شیوه‌ای ارائه کنند که برای سرمایه‌گذاران و ذینفعان قابل فهم‌ترومفیدتر باشد.

 

صورت تغییرات در حقوق صاحبان سهام

این مورد که با عنوان صورت سود و زیان انباشته نیز شناخته می‌شود، تغییراتی که در یک دوره زمانی مشخص در میزان سود وعایدی‌های شرکت رخ می‌دهد ثبت می‌کند.

 

صورت جریان نقدینگی

این گزارش تراکنش‌های مالی شرکت دریک دوره زمانی معین را خلاصه کرده و به بخش‌های جریان نقد، عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تامین مالی تقسیم می‌کند.

علاوه برموارد بالا که صورت‌های مالی پایه محسوب می‌شوند، یک شرکت باید خلاصه‌ای از سیاست‌های حسابداری خود را نیزارائه دهد. اصولا گزارش کامل درکنار گزارش‌های قبلی قرارمی‌گیرد تا تغییرات در سود و زیان مشخص شود. یک شرکت اصلی باید گزارش صورتحساب جداگانه‌ای برای هر یک از شرکت‌های تابعه خود ارائه کند.

 

تاریخچه استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IFRS)

در سال 1973 کمیته استانداردهای بین المللی حسابداری (IASC) درلندن تاسیس شد که استانداردهای بین المللی حسابداری (IAS) را وضع کرد. این استانداردها مورد توافق کشورهای استرالیا، کانادا، فرانسه، آلمان، ژاپن، هلند، ایرلند، ایالات متحده آمریکا و بریتانیا قرار گرفتند. سال‌ها بعد، با رشد و تغییر تجارت بین الملل و جریان‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری، نیاز به اصلاح این استانداردها حس شد. IASC به این نتیجه رسید که باید راهی برای همگرایی بیشتر استانداردهای حسابداری هر کشور با استانداردهای بین المللی پیدا کند.

در سال 1997 کمیته استانداردهای بین المللی حسابداری (IASC) هیئتی را موظف به تعریف استراتژی و استانداردهای جدید کرد که نتایج آن در سال 1998 منتشر و در نوامبر 1999 نهایی گردید. در سال 2001 کمیته استانداردهای بین المللی حسابداری (IASC) تغییر نام داد و وظایف و مسئولیت‌های خود را تحت عنوان هیئت استانداردهای بین المللی حسابداری (IASB) ادامه داد.

سپس IASB مسئولیت تدوین استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی (IFRS) را برعهده گرفت و هدف آن ایجاد مجموعه‌ای واحد، با کیفیت بالا، فهم‌پذیر و لازم‌الاجرا از استانداردهای جهانی بود. این تغییرات بخشی از تلاش‌های جهانی برای همگرایی استانداردهای حسابداری ملی و بین‌المللی بوده است تا گزارشگری مالی شفاف‌تر و قابل مقایسه‌تری در سطح جهانی فراهم آورد.

از اینجا به بعد، استانداردهای جدید که تحت نظر IASB تعریف شده بود با نام استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IF‌RS) منتشر شد. هرچند استانداردهای IASC همچنان مورد تایید IASB بود، اما در صورت اختلاف بین این دو استاندارد، حق تقدم با استانداردهای IF‌RS می‌باشد.

در حال حاضر17 استاندارد بین المللی گزارشگری مالی و 41 استاندارد بین المللی حسابداری وجود دارد که برخی از آن‌ها ملغی و در برخی موارد، استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی جایگزین استانداردهای بین المللی حسابداری شده‌اند.

اجرای IF‌RS از اتحادیه اروپا شروع شد و به سرعت در بین کشورهای مختلف جهان پذیرفته شد. با اینکه استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی در برخی کشورها از جمله ایالات متحده آمریکا اجرا نمی‌شود، اما باز هم مهم‌ترین و مرسوم‌ترین استاندارد حسابداری در سطح جهان محسوب می‌شود.

 

تفاوت IFRS با GAAP

تفاوت‌های اصلی بین استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) و اصول پذیرفته شده حسابداری (GAAP) عبارتند از:

• رویکرد مبتنی برقواعد درمقابل اصول: GAAP بیشتر قانون‌مند است و دستورالعمل‌های مشخصی ارائه می‌دهد، در حالی که IFRS براصول مبتنی است واجازه بیشتری برای قضاوت و تفسیر می‌دهد.
• تعریف موجودی: IFRS استفاده از روش LIFO را ممنوع می‌کند، اما GAAP به شرکت‌ها اجازه می‌دهد بین روش‌های FIFO یا LIFO انتخاب کنند.
• گزارشگری درآمد: IFRS به سازمان ها اجازه می‌دهد تا درآمد را زودترارسال کنند، درحالی که GAAP سختگیرانه‌تر برخورد میکند وغالبا نیازبه تأیید بیشتری دارد.
• هزینه‌ها و مخارج: IFRS الزامات متفاوتی برای هزینه‌ها و مخارج دارد و اغلب اجازه می‌دهد برخی ازهزینه‌ها به عنوان سرمایه‌گذاری طبقه‌بندی شوند.

این تفاوت‌ها می‌توانند برنحوه محاسبه نسبت‌های مالی و تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری تأثیر بگذارند. برای مثال، شرکت‌هایی که از IFRS پیروی می‌کنند ممکن است جریان نقدی بالاتری نسبت به شرکت‌هایی که از GAAP استفاده می‌کنند نشان دهند، زیرا IFRS اجازه می‌دهد برخی درآمدها زودترشناسایی شوند. همچنین، IFRSممکن است به شرکت‌ها اجازه دهد برخی ازهزینه‌ها را به عنوان سرمایه‌گذاری طبقه‌بندی کنند، که می‌تواند بر ارزیابی‌های مالی تأثیر بگذارد.

 

تفاوت استاندارد IFRS با IAS

IFRS و IAS دو مجموعه استاندارد حسابداری هستند که اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند، اما تفاوت‌های مهمی نیز دارند:

• IAS (استانداردهای بین‌المللی حسابداری): این استانداردها توسط IASC از سال 1973 تا 2001 تدوین شدند و شامل 41 استاندارد بودند.
• IFRS (استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی): این استانداردها توسط IASB پس از تغییر نام IASC در سال 2001 تدوین شده‌اند و به‌روزرسانی‌ها و استانداردهای جدید را شامل می‌شوند.

تفاوت اصلی بین IFRS و IAS در این است که IFRS استانداردهای جدیدتری هستند که برای پاسخگویی به نیازهای تجارت مدرن و حسابداری طراحی شده‌اند. IFRS پوشش گسترده‌تری از موضوعات را ارائه می‌دهد و برخی از موضوعات مهم مانند ارزش عادله (IFRS 13) و ابزارهای مالی (IFRS 9) را شامل می‌شود.

در صورتی که استاندارد خاصی در IFRS وجود نداشته باشد، استانداردهای IAS همچنان معتبر هستند و می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، در صورت وجود تضاد بین IFRS و IAS، استانداردهای IFRS اولویت دارند.

این تغییرات و به‌روزرسانی‌ها به منظور افزایش شفافیت و یکپارچگی در گزارشگری مالی بین‌المللی انجام شده‌اند تا اطمینان حاصل شود که صورت‌های مالی در سراسر جهان قابل مقایسه و فهم هستند.

 

مزایای استفاده از IFRS

1. افزایش شفافیت و قابلیت مقایسه: IFRS با ایجاد یک زبان مشترک حسابداری، مقایسه‌ی عملکرد مالی شرکت‌های مختلف درکشورهای مختلف را برای سرمایه‌گذاران وسایرذینفعان آسان‌ترمی‌کند. این امربه بهبود شفافیت و اعتماد درگزارش‌های مالی کمک می‌کند.
2. کاهش هزینه‌های تأمین مالی: شرکت‌هایی که از IFRS استفاده می‌کنند، به‌دلیل افزایش شفافیت و اطمینان سرمایه‌گذاران، ممکن است به منابع مالی با هزینه کمتر دسترسی داشته باشند. این موضوع به کاهش هزینه‌های تأمین مالی و بهبود ساختار سرمایه‌ی شرکت‌ها منجر می‌شود.
3. جذب سرمایه‌گذاری خارجی: استفاده از IFRS می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاری خارجی کمک کند، زیرا سرمایه‌گذاران بین‌المللی با این استانداردها آشنا هستند و به آن‌ها اعتماد دارند.

 

نتیجه‌گیری

استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) یکی از مهم‌ترین تحولات در عرصه‌ی حسابداری و گزارشگری مالی در سطح جهانی به شمار می‌روند. این استانداردها با هدف ایجاد شفافیت، یکپارچگی و قابلیت مقایسه میان گزارش‌های مالی شرکت‌ها تدوین شده‌اند و نقش کلیدی در جلب اعتماد سرمایه‌گذاران، بهبود تصمیم‌گیری‌های مالی، و افزایش کارایی بازارهای مالی ایفا می‌کنند.

در دنیای پیچیده و به‌سرعت در حال تغییر تجارت جهانی، IFRS توانسته است با ارائه‌ی یک زبان مشترک برای گزارشگری مالی، شرایطی فراهم کند که شرکت‌ها بدون در نظر گرفتن مرزهای جغرافیایی، اطلاعات مالی خود را به‌صورت شفاف و منسجم ارائه دهند. تفاوت این استانداردها با GAAP نیز نشان‌دهنده‌ی انعطاف‌پذیری بیشتر IFRS در مواجهه با واقعیت‌های اقتصادی شرکت‌ها است.

تاریخچه‌ی شکل‌گیری IFRS نیز گویای نیاز جهان به استانداردهای همگرا و با کیفیت بالا در حوزه‌ی گزارشگری مالی بوده است. امروزه با اجرای گسترده‌ی این استانداردها در بیش از 120 کشور و الزام نهادهای مالی و بورسی ایران به استفاده از آن‌ها، IFRS به یک ابزار حیاتی در مسیر توسعه‌ی اقتصادی، افزایش شفافیت مالی و بهبود حکمرانی شرکتی تبدیل شده است.

در نهایت، پذیرش و اجرای صحیح IFRS نه‌تنها موجب رشد و اعتماد در بازار سرمایه می‌شود، بلکه راه را برای تعاملات اقتصادی بین‌المللی هموارتر کرده و ایران را در مسیر همگرایی با اقتصاد جهانی قرار می‌دهد.