مساعده چیست و شرایط دریافت آن چگونه است؟
مساعده، که در لغت به معنای کمک و یاری رساندن است، در اصطلاح حقوقی به مبلغی از حقوق و دستمزد اشاره دارد که به صورت پیش پرداخت به کارمندان یا پرسنل یک سازمان پرداخت میشود. شرایط پرداخت مساعده توسط سازمان یا شرکت تعیین میشود و ممکن است شامل محدودیتهایی مانند سابقه کار یا وضعیت مالی کارمند باشد.
تعریف مساعده چیست؟
مساعده به معنای کمک مالی است که یک کارفرما به کارمند خود در شرایط خاص پرداخت میکند. به بیان دقیقتر، مساعده به معنای پرداخت بخشی از حقوق یا دستمزد کارمند قبل از موعد معمول پرداخت آن است. این پرداخت معمولاً در شرایطی انجام میشود که کارمند نیاز فوری به پول دارد و نمیتواند تا زمان پرداخت حقوق صبر کند. مساعده حقوق به عنوان یک تسهیلات مالی درون سازمانی ارائه میشود که در پایان ماه از حقوق نهایی کارمند کسر میگردد.
پادکست صوتی تعریف مساعده
در پادکست زیر به صورت خلاصه و به زبانی ساده به تعریف مساعده می پردازیم:
برای دانلود فرم مساعده پرسنل روی عکس زیر کلیک فرمایید.
قانون پرداخت مساعده
پرداخت مساعده در قوانین کار اغلب به صورت جزئی ذکر نشده است. این بدین معناست که شرایط و ضوابط پرداخت مساعده بیشتر به توافق بین کارفرما و کارمند و همچنین آییننامههای داخلی شرکت بستگی دارد. با این حال، پرداخت مساعده باید با قوانین عمومی کار و مقررات مربوط به پرداخت حقوق و دستمزد مطابقت داشته باشد.
البته قانون پرداخت مساعده حقوق در هر کشور و سازمان معمولا متفاوت است. اما همه قوانین کار عموما به کارفرما این اجازه را میدهد که با توجه به درخواست کارمند و شرایط خاص، بخشی از حقوق او را زودتر پرداخت کند. البته گاهی، برخی مقررات قانونی و داخلی سازمانها، محدودیتهایی برای پرداخت مساعده تعیین میکنند که باید رعایت شود.
نحوه درخواست مساعده
برای درخواست مساعده حقوق، کارمند معمولاً باید مراحل زیر را طی کند:
- نوشتن درخواست رسمی: کارمند ابتدا درخواست خود را به صورت مکتوب یا الکترونیکی تنظیم میکند. این درخواست باید شامل دلایل نیاز به مساعده، مبلغ مورد نیاز و زمان مورد انتظار برای پرداخت باشد. برخی سازمانها فرمهای مخصوصی برای این کار دارند.
- ارسال درخواست به مدیر یا بخش منابع انسانی: کارمند پس از آمادهسازی درخواست، آن را به مدیر مستقیم خود یا بخش منابع انسانی سازمان ارائه میدهد. در سازمانهای بزرگتر، ممکن است یک بخش مالی نیز مسئول رسیدگی به این درخواستها باشد.
- بررسی درخواست: پس از دریافت درخواست، مدیر یا بخش منابع انسانی وضعیت مالی و دلایل کارمند را بررسی کرده و بر اساس سیاستهای سازمان، تصمیم به تایید یا رد درخواست میگیرد.
- تایید یا رد درخواست: اگر درخواست کارمند تایید شود، مبلغ مساعده در مدت مشخصی به حساب او واریز میشود و از حقوق ماهانه او کسر خواهد شد. در صورت رد درخواست، کارمند معمولاً دلایل رد را دریافت میکند.
در آخر نیز درصورت نیاز باید با پیگیریهای لازم نسبت به اصلاح درخواست مساعده اقدام کرد. به این ترتیب که اگر درخواست نیاز به اصلاح یا توضیحات بیشتری داشته باشد، کارمند میتواند دوباره آن را تنظیم و ارسال کند.
انواع مساعده
انواع مختلفی از مساعده وجود دارد که کارفرماها بسته به شرایط و نیازهای کارمند، آنها را ارائه میدهند. برخی از انواع متداول مساعده شامل موارد زیر است:
- مساعده حقوق: رایجترین نوع مساعده است که در آن بخشی از حقوق ماهانه کارمند قبل از موعد پرداخت به او داده میشود. این نوع مساعده به دلیل نیاز مالی فوری درخواست میشود و از حقوق نهایی ماهانه کسر میگردد.
- مساعده اضطراری: این نوع مساعده در شرایط خاص و غیرمنتظره مانند بیماری، حوادث ناگهانی یا هزینههای پزشکی ارائه میشود. کارمند معمولا باید مدارک مربوط به وضعیت اضطراری را به همراه درخواست خود ارائه دهد.
- مساعده برای خرید: برخی کارفرماها به کارکنان خود برای خرید لوازم خاص (مانند لوازم الکترونیکی، خودرو یا مسکن) مساعده ارائه میدهند. این نوع مساعده ممکن است به صورت وام با بازپرداخت از حقوق ماهانه باشد.
- مساعده تحصیلی: در این نوع، کارفرماها به کارمندان کمک مالی میکنند تا هزینههای تحصیلی خود یا اعضای خانوادهشان را پرداخت کنند. این نوع مساعده بیشتر در سازمانهایی دیده میشود که برنامههای تشویقی آموزشی برای کارکنان دارند.
- مساعده سفر: کارمندانی که نیاز به سفر کاری یا شخصی دارند، ممکن است درخواست مساعده برای هزینههای سفر ارائه کنند. این مساعده پس از ارائه فاکتورهای مربوط به سفر، از حقوق نهایی کسر میشود.
- مساعده برای تعطیلات: برخی سازمانها پیش از تعطیلات یا مناسبتهای خاص (مانند عید یا تعطیلات سال نو)، مساعده ویژهای برای کمک به کارمندان در تامین هزینههای تعطیلات ارائه میدهند.
این انواع مساعده بسته به سیاستهای سازمان و شرایط کارمندان ممکن است متفاوت باشند.
مبلغ مساعده چقدر است؟
مبلغ مساعده حقوق معمولا به صورت درصدی از حقوق پایه کارمند یا به صورت مبلغ ثابت تعیین میشود. این مبلغ میتواند بسته به نوع هزینه، مدت زمان اشتغال کارمند و سیاستهای شرکت متفاوت باشد. گاهی هم مبلغ مساعده با توافق بین کارمند و کارفرما مشخص میشود. در برخی موارد، سازمانها سقفی برای مبلغ مساعده تعیین میکنند تا از بروز مشکلات مالی برای کارمند و سازمان جلوگیری شود.
نحوه محاسبه مبلغ مساعده حقوق
نحوه محاسبه مبلغ مساعده به عوامل مختلفی از جمله نوع هزینه، مدت زمان اشتغال کارمند، سیاستهای شرکت و توافقات فردی بستگی دارد. برخی از روشهای معمول برای محاسبه مبلغ مساعده عبارتند از:
- درصد از حقوق پایه: در این روش، مبلغ مساعده به صورت درصدی از حقوق پایه کارمند محاسبه میشود.
- مبلغ ثابت: در این روش، مبلغ مساعده به صورت یک مبلغ ثابت برای هر نوع هزینه تعیین میشود.
- فرمولهای پیچیدهتر: در برخی موارد، از فرمولهای پیچیدهتری برای محاسبه مبلغ مساعده استفاده میشود که عوامل مختلفی مانند مدت زمان اشتغال، میزان هزینه و سایر عوامل مرتبط را در نظر میگیرد.
بنابراین، نحوه محاسبه مبلغ مساعده ممکن است بر اساس حقوق پایه کارمند، مزایا و یا توافقات دیگر صورت گیرد. همچنین برای محاسبه، ممکن است حقوق کارمند تا آن لحظه که کار کرده، مبنای مساعده قرار گیرد.
روشهای معمول برای محاسبه مبلغ مساعده
همانطور که گفته شد، روشهای محاسبه مبلغ مساعده کارمندی میتواند شامل درصدی از حقوق ماهانه، تعداد روزهای کار کرده تا زمان درخواست مساعده، یا یک مبلغ ثابت از پیش تعیین شده باشد.
- توافق فردی: مبلغ مساعده میتواند بر اساس توافق بین کارفرما و کارمند تعیین شود.
- آییننامههای داخلی شرکت: بسیاری از شرکتها آییننامههای داخلی دارند که نحوه محاسبه و پرداخت مساعده را مشخص میکند.
- قوانین صنفی: در برخی صنایع، قوانین صنفی خاصی وجود دارد که نحوه محاسبه مساعده را تعیین میکند.
این روشها ممکن است بسته به سیاستهای سازمان متفاوت باشند، اما هدف اصلی آنها تأمین نیاز فوری کارمند بدون ایجاد فشار مالی بیش از حد برای او است.
شرایط پرداخت مساعده
شرایط پرداخت مساعده حقوق معمولا در قرارداد کار یا آییننامههای داخلی شرکت مشخص میشود. برخی از شرایط معمول برای پرداخت مساعده عبارتند از:
- نوع هزینه: مساعده معمولاً برای پوشش هزینههای خاصی مانند هزینههای درمانی، مسکن، یا هزینههای مربوط به نقل و انتقال پرداخت میشود.
- مدت زمان اشتغال: برخی شرکتها برای پرداخت مساعده حداقل مدت زمان اشتغال را تعیین میکنند.
- ارائه مدارک: کارمند معمولاً باید مدارک لازم را برای اثبات هزینهها ارائه کند.
درنتیجه، شرایط پرداخت مساعده معمولا شامل توافق بین کارمند و کارفرما، بررسی توانایی بازپرداخت توسط کارمند (در شرایط خاص) و رعایت سقفهای تعیین شده توسط سازمان میباشد. برخی سازمانها ممکن است فقط در شرایط خاص مانند بیماری یا ضرورتهای مالی غیرمنتظره، مساعده پرداخت کنند.
تایید مساعده به چه معنا است؟
تایید مساعده حقوق به معنای موافقت کارفرما با درخواست کارمند برای دریافت بخشی از حقوقش قبل از موعد مقرر است. این تایید معمولا پس از بررسی درخواست و شرایط کارمند انجام میشود و به معنای تعهد سازمان برای پرداخت مبلغ مساعده و کسر آن از حقوق نهایی کارمند است.
تفاوت علیالحساب با مساعده حقوق
هر دو اصطلاح علیالحساب و مساعده حقوق به پرداختهایی اشاره دارند که کارمندان ممکن است از سوی کارفرمایان خود دریافت کنند، اما مفاهیم و کاربردهای متفاوتی دارند.
علیالحساب
علیالحساب به بخشی از حقوق گفته میشود که به صورت پیشپرداخت و قبل از پایان دوره پرداخت حقوق به کارمند پرداخت میشود. این مبلغ در واقع پیشپرداخت بخشی از حقوق ماهانه است و در حقوق ماه بعد از آن کسر میشود. هدف از پرداخت علیالحساب، تامین نیازهای فوری مالی کارمند و کمک به او برای مدیریت بهتر هزینههای زندگی است. معمولا کارمندان با توجه به نیاز خود و با درخواست کتبی میتوانند مبلغی را به عنوان علیالحساب دریافت کنند.
در حالی که هر دو مفهوم علیالحساب و مساعده به پرداختهای اضافی به کارمندان اشاره دارند، ماهیت، هدف و شرایط پرداخت آنها با هم متفاوت است. علیالحساب بخشی از حقوق است که به صورت پیشپرداخت پرداخت میشود، در حالی که مساعده کمک مالی برای پوشش هزینههای خاص است.
تفاوت مساعده و پیش پرداخت حقوق
مساعده و پیش پرداخت حقوق دو اصطلاحی هستند که در محیط کار ممکن است با آنها برخورد کنید، اما تفاوتهای مهمی دارند.
پیش پرداخت حقوق
پیش پرداخت حقوق به بخشی از حقوق گفته میشود که به صورت پیشپرداخت و قبل از پایان دوره پرداخت حقوق به کارمند پرداخت میشود. این مبلغ در واقع پیشپرداخت بخشی از حقوق ماهانه است و در حقوق ماه بعد از آن کسر میشود. هدف از پرداخت پیش پرداخت حقوق، تامین نیازهای فوری مالی کارمند و کمک به او برای مدیریت بهتر هزینههای زندگی است. معمولا کارمندان با توجه به نیاز خود و با درخواست کتبی میتوانند مبلغی را به عنوان پیش پرداخت دریافت کنند. پیش پرداخت حقوق در حقوق ماه بعد از آن کسر میشود.
پیش پرداخت به معنای پرداخت مبلغی از حقوق یا مزایا پیش از انجام کار یا خدمات است، در حالی که مساعده به معنای دریافت بخشی از حقوقی است که کارمند قبلا برای آن کار کرده اما هنوز حقوق آن بهطور کامل پرداخت نشده است. پیش پرداخت معمولا در شرایط قراردادهای پروژهای یا کارهای موقت انجام میشود، در حالی که مساعده بیشتر در حقوق ثابت کارمندان مطرح است.
تاثیر مساعده بر حقوق مزایای بازنشستگی
مساعده معمولا به عنوان یک کمک هزینه اضافی در نظر گرفته میشود و به طور مستقیم بر محاسبه حقوق و مزایای بازنشستگی تاثیر نمیگذارد. به عبارت دیگر، مبلغ مساعده در محاسبه پایه حقوق برای بازنشستگی لحاظ نمیشود. چراکه حقوق بازنشستگی معمولاً بر اساس میانگین حقوق و مزایای چند سال آخر اشتغال محاسبه میشود. از آنجایی که مساعده یک مبلغ متغیر و غیرقابل پیشبینی است، در این محاسبه لحاظ نمیشود.
مالیات مساعده
مساعده حقوق بهطور کلی مشمول مالیات نمیشود، زیرا بخشی از حقوق خود کارمند است که بهطور زودهنگام پرداخت میشود و مالیات حقوق تنها در زمان محاسبه نهایی حقوق و دستمزد اعمال میشود. درواقع، کل مبلغ حقوق ماهانه پس از کسر مالیات، مشمول کاهش مساعده خواهد بود.
از آنجا که مساعده صرفا پیشپرداخت بخشی از حقوق است و به عنوان یک مزیت اضافی یا کمک مالی ویژه تلقی نمیشود، مبلغ مساعده بهطور مستقل مشمول مالیات نیست. اما اگر مساعده به شکل وام با شرایط خاص (مانند بدون بازپرداخت یا با شرایط ترجیحی) باشد، ممکن است بسته به قوانین مالیاتی کشور یا سازمان، برخی از این مزایا مشمول مالیات تلقی شود. اما در اکثر موارد، مساعده به دلیل اینکه پیشپرداخت حقوق است، مالیات جداگانهای ندارد.
سخن پایانی
مساعده حقوق، که به معنای پیش پرداختی از دستمزد است، میتواند در شرایط خاص مفید باشد. این امکان به کارمندان اجازه میدهد تا در مواقع نیاز مالی فوری، بخشی از حقوق آینده خود را دریافت کنند. با این حال، مساعده باید با دقت و توجه به شرایط سازمان و قوانین کار استفاده شود تا از بروز مشکلات مالی در آینده جلوگیری شود. در نهایت، استفاده از مساعده حقوق باید به گونهای باشد که هم منافع کارمند و هم کارفرما را تامین کند.