آیا واقعاً میتوان بدون مدرک دانشگاهی، وارد دنیای حسابداری شد؟ پاسخ، برخلاف تصور عموم، یک «بله» مشروط است. منظور از این شرط، داشتن تعهد بالا به یادگیری مهارتهای عملی، برنامهریزی دقیق برای مسیر شغلی، و تلاش مستمر برای ارتقای دانش تخصصی در حوزه حسابداری است.
در سالهای اخیر، بازار کار بهویژه در کسبوکارهای کوچک و متوسط، بیش از پیش به مهارتهای واقعی و توانمندیهای اجرایی افراد توجه میکند. این یعنی اگر فردی بدون مدرک دانشگاهی بتواند بهطور مستند و قابل اعتماد نشان دهد که درک درستی از مفاهیم حسابداری دارد و توانایی انجام امور مالی را دارد، استخدام او نهتنها غیرممکن نیست؛ بلکه در بسیاری از موارد محتمل و موفقیتآمیز نیز خواهد بود.
اما پیش از آنکه به مسیرهای جایگزین برای دانشگاه بپردازیم، باید بدانیم «حسابداری چیست» و «یک حسابدار چه وظایفی دارد».
تعریف حسابداری
حسابداری زبان مشترک کسبوکارهاست. این زبان، اطلاعات مالی را ثبت، طبقهبندی، خلاصهسازی و تحلیل میکند تا تصمیمگیرندگان بتوانند با تکیه بر دادههای واقعی، مسیرهای بهینهتری را انتخاب کنند. حسابداری نهتنها در شرکتها، بلکه در سازمانهای دولتی، خیریهها و حتی زندگی شخصی افراد نقش مهمی دارد.
وظایف کلیدی یک حسابدار
یک حسابدار به طور معمول مسئول انجام وظایف زیر است:
- ثبت دقیق اسناد مالی (فاکتورها، رسیدها، حوالهها).
- تهیه گزارشهای مالی ماهانه، فصلی و سالانه.
- بررسی و کنترل مغایرتهای بانکی و نقدی.
- محاسبه حقوق و دستمزد، مالیاتها و بیمهها.
- تحلیل سود یا زیان و ارائه گزارشهای مدیریتی.
- ارتباط با حسابرسها، سازمان امور مالیاتی و تأمین اجتماعی.
بنابراین، اگرچه نداشتن مدرک دانشگاهی میتواند چالشهایی ایجاد کند؛ اما مسیر موفقیت همچنان باز است، بهویژه برای کسانی که واقعاً به مهارتآموزی و اجرای دقیق اصول حسابداری پایبند باشند.
مسیرهای جایگزین دانشگاه برای ورود به دنیای حسابداری
تحصیلات دانشگاهی تنها یکی از مسیرهای ورود به حرفه حسابداری است، نه همهچیز. بسیاری از افراد توانستهاند با بهرهگیری از مسیرهای جایگزین، بهصورت کاملاً حرفهای وارد بازار کار حسابداری شوند. در ادامه، گامبهگام به این مسیرهای قابل اجرا میپردازیم:
گام اول: یادگیری مبانی و اصول حسابداری از طریق دورههای مقدماتی یا خودآموز
نقطه شروع برای هر کسی که علاقهمند به حسابداری است، فهم پایهای از مفاهیم مالی، معادله حسابداری، اصول ثبت اسناد، انواع حسابها و چرخه حسابداری است. این مباحث را میتوان از طریق:
- دورههای رایگان یا کمهزینه آنلاین،
- منابع آموزشی معتبر مانند: ویدیوهای آموزشی یا کتابهای خودآموز،
- کلاسهای مقدماتی موسسات آموزشگاهی یاد گرفت.
بهعنوان نمونه، دورههای مقدماتی در پلتفرمهایی مانند: «فرادرس»، «یوتیوب فارسی» یا آموزشگاههای محلی میتوانند شروعی مناسب باشند. مهم این است که مفاهیم اولیه، دقیق و عمیق فهمیده شوند.
گام دوم: گذراندن دورههای جامع آموزشگاهی در مؤسسات معتبر
پس از تسلط نسبی بر مفاهیم پایه، گام بعدی، شرکت در دورههای حرفهای و بازارمحور حسابداری است. این دورهها اغلب شامل:
- آموزش نرمافزارهای مالی رایج (مانند: هلو، سپیدار، پیوست).
- قوانین مالیاتی و بیمه.
- حقوق و دستمزد.
- اسناد پرداختنی و دریافتنی.
- و تهیه گزارشات کاربردی.
در این مرحله، افراد میتوانند با ثبتنام در آموزشگاههای شناختهشدهای مانند: آموزشگاه حسابداری آپاداس، مهارتهایی را فرا بگیرند که مورد توجه مستقیم کارفرمایان قرار دارد. این دورهها، فرصت شبیهسازی محیط کار واقعی را نیز فراهم میکنند.
گام سوم: اخذ مدرک فنیحرفهای حسابداری
مدرک رسمی سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور در حوزه حسابداری، یکی از معتبرترین مدارک جایگزین برای تحصیلات دانشگاهی است. برای دریافت این مدرک، افراد باید:
- در آزمونهای کتبی و عملی سازمان شرکت کنند،
- مهارتهای تئوری و اجرایی خود را اثبات کنند.
داشتن این مدرک برای استخدام در بسیاری از شرکتهای خصوصی و حتی برخی پروژههای نیمهدولتی کافی است. همچنین، این مدرک در رزومه افراد، نشانگر توانمندیهای واقعی آنها در اجرای امور مالی است.
گام چهارم: کسب تجربه عملی از طریق کارآموزی
در دنیای حسابداری، تجربه عملی حتی از مدرک نیز مهمتر تلقی میشود. کارفرمایان به دنبال افرادی هستند که بتوانند بلافاصله بعد از استخدام، وارد اجرا شوند.
پیشنهاد میشود افراد، حتی بهصورت رایگان یا با حداقل دستمزد، در شرکتها، دفاتر حسابرسی، فروشگاهها یا مؤسسات خدمات مالی بهعنوان کارآموز حسابداری مشغول به کار شوند. تجربه کار واقعی در نرمافزارها، مواجهه با چالشهای واقعی، بررسی مغایرتها و تعامل با مشتریان، فرصتی ارزشمند برای تقویت اعتمادبهنفس و اثبات توانمندیهاست.
گام پنجم: دریافت گواهینامههای حرفهای (اختیاری اما مؤثر)
اگرچه این گواهینامهها الزامی نیستند؛ اما در بازار کار رقابتی، میتوانند برگ برنده باشند. برخی از گواهینامههای معتبر در ایران شامل:
- گواهینامه مالیاتی کاربردی.
- گواهینامه نرمافزار پیشرفته.
- گواهینامه گزارشگیری حرفهای در اکسل.
- گواهینامه حسابداری حقوق و دستمزد کاربردی.
این مدارک در بسیاری از استخدامها بهعنوان نشان تخصص و جدیت فرد در مسیر حرفهای تلقی میشوند؛ بنابراین، اگر فردی بتواند این مدارک را نیز دریافت کند، شانس او در بازار کار بسیار بیشتر خواهد شد.
مهارتهای ضروری برای تبدیل شدن به یک حسابدار موفق (بدون مدرک دانشگاهی)
داشتن مدرک دانشگاهی، لزوماً تضمینکنندهی مهارت نیست؛ بلکه آنچه کارفرمایان را تحتتأثیر قرار میدهد، توانایی واقعی در انجام امور حسابداری و حل مسائل مالی است. بر این اساس، تمرکز اصلی یک حسابدار موفق، چه با مدرک و چه بدون آن، باید بر تقویت مهارتهای فنی و فردی باشد.
Hard Skills | مهارتهای سخت (فنی و تخصصی)
تسلط بر اصول حسابداری مالی، مالیاتی و صنعتی
درک کامل از چرخه حسابداری، شناخت حسابهای دائمی و موقت، ثبتهای دفتری، گزارشگیری، سود یا زیان، ترازنامه و صورتجریان وجوه نقد، از الزامات کار حرفهای در حسابداری است. همچنین، آشنایی با قوانین مالیاتی، ارزش افزوده، معافیتها و استانداردهای حسابداری ایران برای فعالیتهای اجرایی به صورت کامل ضروری است.
مهارت کار با نرمافزارهای حسابداری رایج
هرچند ممکن است برند نرمافزارها بین شرکتها متفاوت باشد؛ اما اصول آنها به طور تقریبی یکسان است. فردی که میخواهد بدون مدرک وارد بازار کار شود، باید بهطور عملی با یکی از نرمافزارهای زیر کار کرده باشد:
- هلو: مناسب فروشگاهها و کسبوکارهای کوچک
- سپیدار: نرمافزاری جامع برای شرکتهای خدماتی و بازرگانی
- نرمافزار پارسیان یا محک: برای کسبوکارهای متوسط
مهارت در استفاده از این نرمافزارها، یکی از اصلیترین شروط جذب کارفرماست.
آشنایی با قوانین بیمه و مالیاتهای اجتماعی
بسیاری از وظایف روزانه حسابدار، به موضوعاتی مانند: بیمه تأمین اجتماعی، مالیات حقوق، مالیات عملکرد، اظهارنامه مالیاتی و گزارشات فصلی مرتبط است. حتی اگر فرد مدرک دانشگاهی نداشته باشد، اگر با این حوزهها آشنایی کامل داشته باشد، در استخدام، برتری خواهد داشت.
تسلط بر اکسل در حسابداری
نرمافزار Excel، یکی از مهمترین ابزارهای گزارشگیری و تحلیلی برای حسابداران است. دانستن توابعی مانند:
- VLOOKUP, SUMIFS, IF, TEXT, ROUND.
- طراحی گزارشهای دینامیک با جدولهای Pivot.
- داشبوردسازی ساده برای تحلیل عملکرد مالی.
از الزامات یک حسابدار عملی است.
Soft Skills | مهارتهای نرم (فردی و بینفردی)
دقت و توجه به جزئیات
یک اشتباه کوچک در ثبت حساب میتواند کل صورتهای مالی را دچار اختلال کند. توانایی تمرکز بالا و دقت در ثبت و کنترل اطلاعات، یکی از ارزشمندترین مهارتهاست.
مهارت حل مسئله
در فضای واقعی کار، همیشه چالشهایی مانند: مغایرتهای حساب، اختلاف در دفاتر، یا ثبتهای نادرست پیش میآید. حسابدار موفق کسی است که بتواند این مسائل را بهدرستی ریشهیابی و حل کند.
مهارتهای ارتباطی
برقراری ارتباط مؤثر با مدیران، مشتریان، حسابرسان، مأموران مالیاتی و همکاران بخشهای دیگر، برای پیشبرد صحیح کار الزامی است.
مدیریت زمان و سازماندهی
حسابدار باید بتواند کارها را طبق زمانبندی انجام دهد؛ به عنوان مثال، ارسال گزارشات پایانماه، آمادهسازی لیست بیمه، ثبت چکهای پرداختی و… بدون تأخیر.
رازداری و امانتداری
حسابدار به اطلاعات مالی بسیار حساسی دسترسی دارد. حفظ محرمانگی و اعتماد کارفرما، از اصول غیرقابلچشمپوشی این حرفه است.
مزایا و معایب ورود به حسابداری بدون مدرک دانشگاهی
مسیر ورود به حسابداری بدون گذر از دانشگاه، اگرچه برای برخی افراد انتخابی جسورانه محسوب میشود؛ اما در عمل دارای مزایا و چالشهایی است که بررسی دقیق آنها به تصمیمگیری آگاهانه کمک میکند.
مزایا: مسیر سریعتر، مقرونبهصرفهتر و متمرکز بر مهارت
- ورود سریعتر به بازار کار: در حالی که تحصیل دانشگاهی به طور معمول بین ۴ تا ۵ سال زمان میبرد، در مسیر جایگزین، افراد میتوانند پس از چند ماه آموزش فشرده و کارآموزی عملی وارد بازار کار شوند.
- کاهش چشمگیر هزینهها: شهریه دانشگاهها، هزینه خوابگاه، کتابها و رفتوآمد، بخش بزرگی از منابع مالی فرد را مصرف میکند؛ اما در مسیر غیر دانشگاهی، با هزینهای بسیار کمتر میتوان به مهارتهای لازم دست یافت.
- تمرکز بیشتر بر مهارتهای واقعی: دورههای آموزشگاهی بهطور معمول تمرکز زیادی بر مهارتهای کاربردی دارند. بهجای مطالعه دروس غیرمرتبط، فرد میتواند به طور مستقیم به یادگیری نرمافزارها، قوانین مالیاتی، گزارشنویسی و عملیات مالی بپردازد.
- استقلال در طراحی مسیر یادگیری: فرد میتواند با توجه به هدف شغلی خود، محتوای آموزشی را شخصیسازی کند؛ به طور مثال، اگر به حسابداری فروشگاهی علاقه دارد، میتواند فقط در این مسیر آموزش ببیند.
معایب و چالشها: تلاش بیشتر برای اثبات توانمندی و عبور از نگاه سنتی
- نگاه محافظهکار برخی کارفرمایان: در برخی از شرکتهای دولتی یا سازمانهای بزرگ، داشتن مدرک دانشگاهی هنوز بهعنوان شرط اولیه استخدام در نظر گرفته میشود. در این موارد، فرد بدون مدرک باید از طریق ارائه نمونهکار، گواهینامهها و تجربه کاری، توانمندی خود را اثبات کند.
- محدودیت در برخی فرصتهای شغلی خاص: مشاغلی مانند: حسابرسی رسمی، تدریس دانشگاهی یا مدیریت مالی در نهادهای عمومی، اغلب نیاز به مدرک دانشگاهی دارند؛ بدین سبب، افرادی که مسیر غیر دانشگاهی را انتخاب میکنند، باید در انتخاب اهداف شغلی واقعگرایانهتر باشند.
- نیاز به تلاش مضاعف برای جلب اعتماد: در بسیاری از موارد، افراد بدون مدرک باید با دقت، صبر و استمرار بیشتری کار کنند تا بهمرور زمان اعتماد کارفرمایان، مدیران و همکاران را جلب نمایند.
نتیجهگیری این بخش: آمادگی ذهنی مهمتر از مدرک
اگر فردی بتواند این چالشها را بشناسد، برای آنها برنامهریزی کند و با پشتکار ادامه دهد، مسیر حسابداری بدون مدرک دانشگاهی میتواند به طور تام موفقیتآمیز باشد. در واقع، آمادگی ذهنی، تلاش عملی و انگیزه بالا، بیش از هر مدرکی در موفقیت شغلی نقش دارد.
فرصتهای شغلی و وضعیت بازار کار برای حسابداران بدون مدرک دانشگاهی
یکی از دغدغههای اصلی متقاضیانی که مسیر غیر دانشگاهی را انتخاب میکنند، امکان جذب در بازار کار واقعی است. برخلاف تصور عموم، بسیاری از کسبوکارها، بهویژه در بخش خصوصی، بیش از آنکه به مدرک توجه کنند، به مهارت، تعهد کاری و تجربه افراد اهمیت میدهند.
چه شرکتهایی حاضرند حسابدار بدون مدرک استخدام کنند؟
در ایران، تعداد زیادی از کسبوکارها، بهویژه در ردههای کوچک و متوسط، آمادگی دارند افراد توانمند اما فاقد مدرک دانشگاهی را جذب کنند. از جمله:
- فروشگاهها و کسبوکارهای خانوادگی.
- کارگاهها و شرکتهای تولیدی محلی.
- شرکتهای خدماتی کوچک و متوسط.
- دفاتر مشاوره مالیاتی، حسابرسی یا مالی.
- استارتآپها و کسبوکارهای نوپا.
برای مثال، بسیاری از شرکتهای نوپا بهجای تمرکز بر مدرک، بهدنبال افراد انعطافپذیر، سریع و آشنا با نرمافزارهای حسابداری هستند که بتوانند نیازهای جاری مجموعه را پاسخ دهند.
عنوانهای شغلی پیشنهادی برای شروع
فردی که تازه وارد این مسیر میشود، بهتر است در شروع کار بهدنبال نقشهایی باشد که بهتدریج مسیر رشد را برایش فراهم کند. برخی از این موقعیتها عبارتاند از:
- دستیار حسابدار.
- کارآموز حسابداری.
- حسابدار فروش.
- حسابدار صندوق.
- مسئول صدور فاکتور.
- ثبتکننده اسناد مالی.
- کمکحسابدار پروژه.
در بسیاری از این موقعیتها، تجربه عملی از مدرک رسمی بسیار مهمتر است.
تأثیر سابقه کار بر پیشرفت شغلی
یکی از بهترین مزایای مسیر غیر دانشگاهی، قدرت رشد تدریجی مبتنی بر عملکرد است. فردی که از موقعیت سادهای مانند: «ثبت اسناد» یا «کارآموز حسابداری» شروع میکند، در صورت داشتن پشتکار و یادگیری مستمر، میتواند در کمتر از ۲ تا ۳ سال بهموقعیتهایی مانند: «سرپرست مالی»، «حسابدار ارشد» یا «مدیر حسابداری» ارتقا یابد.
کارفرمایان، اغلب به کسانی که وفاداری شغلی دارند، دقیق و مسئولیتپذیرند و نتایج ملموس ارائه میکنند، فرصت رشد میدهند، حتی اگر مدرک نداشته باشند.
چشمانداز آینده و امکان رشد
بازار خدمات مالی و حسابداری در ایران، همچنان در حال گسترش است. رشد شرکتهای خصوصی، استارتآپها، مؤسسات دانشبنیان و افزایش پیچیدگیهای مالیاتی، نیاز به حسابداران ماهر را بیشتر کرده است.
این شرایط نشان میدهد که مسیر حرفهای برای افراد بدون مدرک دانشگاهی نهتنها بسته نیست؛ بلکه اگر درست طی شود، کاملاً رو به رشد و آیندهدار است.
آیا مدارک بینالمللی میتوانند جایگزین مدرک دانشگاهی شوند؟
برای کسانی که بهدنبال اثبات تواناییهای حرفهای خود در سطحی بالاتر هستند، مدارک بینالمللی حسابداری میتوانند نقش مکمل و حتی جایگزین مدرک دانشگاهی را ایفا کنند. این گواهینامهها در سطح جهانی شناختهشدهاند و حتی در داخل ایران نیز مورد توجه بسیاری از شرکتهای بزرگ قرار گرفتهاند.
معرفی کوتاه چند مدرک بینالمللی معتبر
- ACCA – Association of Chartered Certified Accountants: مدرک ACCA یکی از معتبرترین مدارک حسابداری در جهان است که بر مفاهیم مالی، حسابرسی، مالیات، قوانین بینالمللی و مهارتهای مدیریتی تمرکز دارد. این مدرک بهویژه برای افرادی مناسب است که قصد دارند در شرکتهای بینالمللی یا پروژههای چندملیتی فعالیت کنند.
- CMA – Certified Management Accountant: CMA بیشتر بر مهارتهای مدیریتی، برنامهریزی مالی، بودجهبندی، تصمیمگیری استراتژیک و تحلیل عملکرد متمرکز است. این مدرک برای کسانی مناسب است که علاقهمند به کار در موقعیتهای مدیریتی مالی هستند.
- CIA – Certified Internal Auditor: این مدرک در حوزهی حسابرسی داخلی ارائه میشود و تمرکز آن بر کنترلهای داخلی، ریسک، تطابق و ارزیابی سیستمهای مالی است.
- CPA – Certified Public Accountant: مدرک CPA بیشتر در ایالات متحده شناخته شده است و بر مفاهیم مالی، حسابرسی، گزارشدهی و قوانین مالیاتی آمریکا تمرکز دارد.
نکته: برای دریافت برخی از این مدارک، مدرک لیسانس مورد نیاز است؛ اما در برخی دیگر، اگر فرد بتواند تجربه کاری و سطح دانش خود را اثبات کند، میتواند از مسیرهای جایگزین بدون مدرک دانشگاهی نیز وارد شود.
آیا این مدارک برای مسیر بدون دانشگاه مناسباند؟
بله، اما با یک شرط مهم: درک کامل از سطح، نیازمندیها و فرآیند هر مدرک. برخی از مدارک مانند ACCA، بخشبندی شدهاند و افراد میتوانند از سطوح پایه وارد شده و بهتدریج مراحل پیشرفته را طی کنند.
در ایران، مؤسساتی وجود دارند که دورههای آمادگی برای آزمونهای بینالمللی را برگزار میکنند. این مدارک علاوه بر اثبات توانمندی فرد، مزایای زیر را هم دارند:
- تقویت رزومه در مقایسه با رقبا.
- امکان فعالیت در پروژههای بینالمللی.
- افزایش شانس ارتقاء شغلی و درآمد.
- افزایش اعتبار فرد در مصاحبههای استخدامی.
جمعبندی نهایی: نقشه راه عملی برای تبدیل شدن به حسابدار بدون مدرک دانشگاهی
در دنیای امروز، مسیرهای موفقیت متنوعتر از گذشته شدهاند. اگرچه داشتن مدرک دانشگاهی همچنان برای برخی مسیرها لازم است؛ اما واقعیت این است که موفقیت در حسابداری بدون مدرک نیز، به طور کامل ممکن و عملی است؛ به شرط آنکه، فرد با برنامه، تعهد، تلاش مستمر و انتخاب مسیر درست پیش برود.
تأکید مجدد بر امکانپذیری این مسیر
اگر شما:
- علاقه واقعی به حسابداری دارید،
- برای یادگیری مفاهیم تخصصی وقت میگذارید،
- تمرین میکنید و مهارتهای خود را بهصورت مستند توسعه میدهید،
- و بهدنبال تجربه عملی و گواهینامههای کاربردی هستید،
در این صورت، نبود مدرک دانشگاهی مانعی برای ورود شما به بازار کار نخواهد بود؛ حتی برعکس، در بسیاری از موارد، شما زودتر از فارغالتحصیلان دانشگاهی وارد حوزه اجرا میشوید و تجربه بیشتری به دست میآورید.
مراحل کلیدی برای تبدیل شدن به حسابدار بدون مدرک
- شروع با آموزش پایه: مفاهیم ابتدایی حسابداری را از منابع خودآموز یا دورههای مقدماتی یاد بگیرید.
- شرکت در دورههای جامع آموزشگاهی: در مؤسسات معتبر ثبتنام کنید و حسابداری را بهصورت عملی و کاربردی بیاموزید.
- اخذ مدرک فنیحرفهای: برای کسب اعتبار رسمی، در آزمونهای فنیحرفهای شرکت کرده و مدرک قابل استناد بگیرید.
- ورود به کارآموزی یا موقعیتهای ساده: تجربه کاری را حتی با حقوق پایین یا رایگان شروع کنید تا سابقه و توانایی شما شکل بگیرد.
- یادگیری نرمافزارها و قوانین مالیاتی: مهارت در ابزارهای اجرایی، شما را چند گام جلوتر از رقبا قرار میدهد.
- دریافت گواهینامههای حرفهای تکمیلی: برای ارتقای رزومه و جلب اعتماد کارفرما، گواهینامههای معتبر داخلی و بینالمللی بگیرید.
- ساخت رزومه حرفهای و ورود به بازار کار: با ارائه رزومهای دقیق، نمونهکار و معرفینامه آموزشی، به سراغ فرصتهای استخدام بروید.
توصیه نهایی برای شروع
- عجله نکنید؛ اما متوقف هم نشوید.
- یادگیری را بخشی از سبک زندگی خود کنید.
- اعتمادبهنفس داشته باشید و از مقایسه با دیگران بپرهیزید.
- هر موفقیت کوچک، نشانهای است که در مسیر درستی قرار دارید.
نکته: حسابداری بدون مدرک دانشگاهی، مسیری است که سختیهای خود را دارد، اما برای افراد متعهد، منظم و هدفدار، کاملاً دستیافتنی است.
پرسشهای متداول
1- آیا میتوان بدون کنکور و مدرک دانشگاهی، حسابداری یاد گرفت و وارد بازار کار شد؟
بله. همانطور که در بخشهای قبل توضیح داده شد، با شرکت در دورههای آموزشگاهی، یادگیری اصول حسابداری، کسب تجربه عملی و دریافت گواهینامههای فنی، این مسیر امکانپذیر است.
2- یادگیری حسابداری را از کجا شروع کنم؟
از یادگیری مفاهیم پایه مانند: معادله حسابداری، انواع حسابها و چرخه حسابداری شروع کنید. پیشنهاد میشود ابتدا با یک دوره مقدماتی یا منبع خودآموز آغاز و سپس وارد دورههای تخصصی و عملی شوید. (رجوع شود به بخش «مسیرهای جایگزین دانشگاه»)
3- حسابدار بدون مدرک دانشگاهی، چقدر درآمد دارد؟
درآمد این افراد بسته به تجربه، مهارت و نوع شرکت بسیار متفاوت است؛ اما بهطور متوسط، در شروع کار بین ۷0 تا ۱۲0 میلیون ریال در ماه دریافت میکنند و با افزایش توانمندی، این مبلغ میتواند به بالای ۳0۰ میلیون ریال نیز برسد. (توضیحات بیشتر در بخش «فرصتهای شغلی و بازار کار»)
4- آیا داشتن مدرک فنیحرفهای حسابداری برای استخدام کافی است؟
در بسیاری از شرکتهای خصوصی، بله. داشتن این مدرک نشاندهنده مهارتهای عملی فرد است و میتواند جایگزین مؤثری برای مدرک دانشگاهی در نظر گرفته شود. (رجوع شود به بخش «گام سوم از مسیر جایگزین دانشگاه»)
5– چقدر زمان میبرد تا بدون مدرک، حسابدار شوم؟
اگر با جدیت مسیر را دنبال کنید، بین ۶ تا ۱۲ ماه طول میکشد تا به سطحی برسید که بتوانید وارد بازار کار شوید. این زمان بستگی به سرعت یادگیری، کیفیت آموزشها و میزان تمرین دارد.