ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری برای استفاده‌کنندگان
الف – ويژگي‌هاي كيفی اطلاعات حسابداری برای استفاده‌كنندگان برون‌سازماني:
اطلاعات حسابداري كه به تصميم‌گيرندگان برون‌سازماني ارائه می‌گردد، در قالب گزارش‌ها و صورت‌هاي مالي می‌باشد كه شامل صورتحساب سود و زيان، صورت وضعیت شرکت و صورت جريان وجوه نقد است.
به‌علت اصلی نقش نداشتن استفاده‌كنندگان در تهيه اين گزارش‌ها، مجامع دولتي و موسسات علمي و حرفه‌اي حسابداري، واحدهاي گزارشگر (انتشار دهنده صورت‌های مالی) را به رعايت اصول و استانداردها موظف می‌نماید تا استفاده‌كنندگان بااعتماد كامل، اين نوع اطلاعات و گزارش‌ها را براي تصميم‌گيري مورد استفاده قرار دهند.
ب – ويژگي‌هاي كيفی اطلاعات حسابداری براي استفاده‌كنندگان درون‌سازمانی:
۱- مربوط بودن:
ارائه اطلاعات مربوط ،تصمیم‌گیرندگان را در اخذ تصمیمات منطقی یاری می‌دهد. و از بروز ابهام و سردرگمی در بررسی مطالعه اطلاعات مالی جلوگیری می‌کند.
2_ قابلیت اتکا: به اعتماد و اتّکایی اشاره دارد که استفاده‌کنندگان می‌توانند بر اندازه‌گیری‌های گزارش شده درصورت‌های مالی اساسی داشته باشند.
3_ قابلیت مقایسه: سرمایه‌گذاران نیاز به مقایسه عملکرد واحد تجاری مورد نظر در طول چندین سال پیدا می‌کنند. این مقایسه زمانی امکان پذیر خواهد بود که اطلاعات ارائه شده قابلیت مقایسه با یک‌دیگر داشته باشند.
۱- مـربـوط بـودن:
ارائه اطلاعات مربوط ،تصمیم‌گیرندگان را در اخذ تصمیمات منطقی یاری می‌دهد. و از بروز ابهام و سردرگمی در بررسی مطالعه اطلاعات مالی جلوگیری می‌کند.
مربوط بودن یک ویژگی نسبی است و محتوای آن به استفاده‌کنندگان اطلاعات مالی و خواست‌های آنان بستگی دارد. به‌طورکلی مربوط بودن را می‌توان تاثیرگذاری اطلاعات حسابداری بر تصمیمات استفاده‌کنندگان در مورد نتایج رویدادهای گذشته و پیش‌بینی اثرات رویدادهای فعلی و آتی، یا تایید یا تعدیل انتظارات قبلی تعریف‌کرد.
ویژگیهای مربوط بودن اطلاعات مالی:
الف) اهمیت
ب) به‌موقع بودن
ج) رجحان محتوا بر شکل
د) قابل فهم بودن
ه) افشای کامل
تعریف ویژگیهای مربوط بودن اطلاعات مالی:
الف) اهمیت: بنابر اصل اهمیّت، رعایت دقیق مفاد و ضوابط استانداردهای حسابداری و گزارشگری مالی در مورد مبالغ فاقد اهمیّت الزامی نیست.
ب) به‌موقع بودن : به‌موضوع مناسب بودنِ زمان ارائه اطلاعات مالی اشاره دارد.
ج) رجحان محتوا بر شکل: در حسابداری و گزارشگری مالی، بر محتوای اقتصادیِ عملیات و رویدادها تاکید می‌شود، هرچند شکل عملیات و رویدادها مغایر با محتوای آن‌ها باشد و نحوه عمل دیگری را ایجاب کند.
د) قابل فهم بودن؛ اطلاعات مالی باید برای اشخاصی‌که دانش متعارفی از حسابداری دارند قابل فهم و استفاده باشد. در تهیه صورت‌های مالی باید از به‌کارگیری اصطلاحات مبهم و نامانوس پرهیز شود.
ه) افشای‌کامل ؛ افشا به‌عنوان یکی از اصول اساسی حسابداری و یکی از کیفیات مرتبط یا ویژگی مربوط بودن اطلاعات مورد بحث قرار می‌گیرد.
2- قابـلـیـت اتـّکـا:
قابلیت اتکا: به اعتماد و اتّکایی اشاره دارد که استفاده‌کنندگان می‌توانند بر اندازه‌گیری‌های گزارش شده در صورت‌های مالی اساسی داشته باشند.
همان‌گونه که مربوط بودن به‌عنوان یکی از ویژگیهای کیفی اطلاعات مالی، یک واقعیت است که باید مدّنظر قرار گیرد. قابلیـت اتّکا اطلاعات مالی نیز یک واقعیت مربوط و یک‌ویژگی کیفی و اساسی برای اطلاعــات مالی محسوب می‌شود.
3 _ قـابـلـیـت مـقـایـسـه
سرمایه‌گذاران و اعتـباردهندگان به‌دلیل داشتن امکانات و فرصت‌های سرمایه‌گذاری و اعطای اعتبار گوناگون جهــت تصمیم‌گیری گاهی برمبنای مقایسه عملکرد واحد تجاری مورد نظر در طول زمان (چــنـدین سال) یا عملکرد چندین واحد تجاری برای دوره یا دوره‌های زمانی یکسان اتخاذ می‌شود.
این مقایسه هـنــــگامی مفهوم خواهد بود که اطلاعات ارائه شده کیفیت (قابلیت مقایسه) را دارا باشند.
ویـژگـی قـابـل مـقـایـسـه:
الف) رعایت یکنواختی
ب) همسانی رویه‌ها
تـعـریـف ویـژگـی‌هـای قـابـلـیـت مـقـایـسـه:
الف) رعایت یکنواختی:
استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی با مقایسه عملکرد یک واحد تجاری در سال‌های مختلف می‌توانند روندها را شناسایی و با توجه به نتایج گذشته وضعیّت آتی را پیش‌بینی نمایند.
این‌مقایسه هنگامی مفهوم و معتبر خواهد بود که واحد تجاری روش‌های اندازه‌گیری مشابهی را در سال‌های مختلف به‌طور یکنواخت به‌کار گرفته باشد. به‌کارگیری یکنواخت اصول و رویه‌های حسابداری و استفاده از اطلاعات یکسـان کیـفــیت (قابلیت مقایسه) اطلاعات ارائه شده را بالا می‌برد.
ب) هـمـسـانـی رویـه‌هـا:
تنوع روش‌های پذیرفته شده در زمینه‌های مختلف برای اندازه‌گیری رویدادها و وضعیت‌های مشابه نظیر ارزشیابی موجودی‌ها و محاسبه استهلاک، ُ قابلیت مقایسه بین واحدهای تجاری را تضعیف می‌کند، و تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران یا اعتباردهندگان را با مشکل مواجه می‌کند.
همسانی رویه‌ها به قابلیت مقایسه نتایج گزارش‌شده بین دو یا چند واحد تجاری در مقطع یا مقاطع زمانی یکسان اشاره‌دارد.
سوالات متداول:
اصل اهمیّت، رعایت دقیق مفاد و ضوابط استانداردهای حسابداری و گزارشگری مالی در مورد مبالغ فاقد اهمیّت الزامی نیست.
اطلاعات مالی نمی‌تواند مربوط محسوب شود مگر این که به‌موقع باشد. یعنی در زمان مناسب در اختیار استفاده‌کنندگان قرار گیرد. زمان ارائه اطلاعات، سودمندی اطلاعات ارائه شده را تعیین می‌کند و افشای به‌موقع اطلاعات مربوط، مانع بی‌خبری از اطلاعات مهمی می‌شود که ممکن‌است چشم‌انداز آتی واحد تجاری را کاملاً تغییر دهد.
مثلاً درتعریف دارائی‌ها به منافع آتی بیش‌از مالکیت قانونی اهمیت داده شده است. طبقه‌بندی اقلام تحصیل‌شده در اجاره‌های بلندمدت (اجاره به‌شرط تملیک) به‌عنوان دارایی مبتنی بر رجحان محتوابرشکل است. حسابداران و حسابرسان هنگام برخورد با معاملات اشخاص وابسته نیز، باید برمحتوای این‌گونه معاملات و نه شکل قانونی آن‌ها توجه کنند.
مثلاً؛ استفاده از روش اولــیـن صادره از آخرین واره در سال اول و اولین صادره از اولین وارده در ارزشـیـابـی مـوجـودی مواد اولیه سود گزارش شده دو سال اول به‌دلیل عدم رعایت یکنواخـتی در به‌کارگیری روش ارزشــیابی موجودی مواد اولیه به احتمال زیاد قابـل مقایسه نخواهد بود.
رعـایت یکنواختی به‌مفهوم این نیست که با انتخاب و اعمال یک‌رویه مشخص توسط واحد تجاری امکان تغییر آن وجود نداشته باشد.
تغییر در اصول و رویه‌های حســابــداری واکنــشی‌اسـت در مقــابــل تغییر در محیط عملکرد حسابداری. وجــود رویــه‌هـا و روش‌هـای مـتـنوع حسابداری و امکان انتخاب از میان آن‌ها می‌تواند واحد تجاری را در ارائه اطلاعات مربوط کمک کند.
تغییر در روش‌های مورد استفاده حسابداری در ارائه شفاف‌تر وضعیت‌مالی یا نتایج عملیات و گردش وجوه نقد ضرورت پیدا می‌کند.
فرضاً استفاده از روش اولین صادره از اولین وارده در یک واحد تجاری جهت ارزشیابی موجودی مواد اولیه و استفاده از روش اولین صادره از آخرین وارده در واحد تجاری مشابه در همان صنعت جهت گزارش سود دو واحد مزبور احتمالا قابل مقایسه نخواهد بود.
امیدواریم با مطالعه این مقاله پاسخ خود را به سوالات مورد نظرتان دریافت کرده باشید. در کنار مطالعه این مطلب، کارشناسان آپاداس در انتخاب دوره آموزش حسابداری مناسب شما را همراهی خواهند کرد. شما می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی ثبت شده در قسمت تماس با ما ارتباط برقرار کنید و یا با درخواست مشاوره رایگان در مورد دوره های آموزش آنلاین حسابداری و آموزش حسابداری در تبریز با شما در تماس خواهیم بود.
گردآورنده: نیلوفر شرقی 1400/11/12، دانشجوی مقطع کارشناسی، رشته حسابداری
مدیر محتوا و از اساتید آموزشگاه حسابداری آپاداس
وبسایت آموزشگاه حسابداری آپاداس علاوه بر ارائه مقالات حسابداری، دوره های آموزش حسابداری و فایل اکسل حسابداری نیز ارائه می‌کند. اگر در تبریز هستید و به دنبال آموزشگاه حسابداری معتبر می‌گردید، شرایط شرکت در دوره و سایر اطلاعات مربوطه را در صفحه آموزش حسابداری در تبریز آپاداس می‌توانید مشاهده فرمایید. همچنین دوره آموزش آنلاین حسابداری آپاداس به شما این امکان را می‌دهند که مهارت‌های لازم برای مدیریت مالی شرکت خود را کسب کنید و با استفاده از فایل‌های اکسل آماده، کارایی و دقت بیشتری در کار خود داشته باشید.