اصول و میثاق‌های محدودکننده حسابداری

میثاق‌های حسابداری یا اصول محدودکننده حسابداری قراردادهای مفهومی هستند که بر اصول حسابداری، استانداردهای حسابداری، و روش‌های حسابداری تاثیر می‌گذارند.

اصول محدود کننده حسابداری:

1. فزونی منافع بر مخارج
2. اهمیت
3. خصوصیات صنعت
4. محافظه‌کاری

اصل فزونی منافع بر مخارج

تهیه اطلاعات حسابداری باید توجیه اقتصادی داشته ‌باشد. براساس این ‌اصل، درصورتی‌که هزینه تهیه اطلاعات حسابداری از منافع حاصل ‌از آن‌ها بیشتر باشد و گزارشگری اطلاعات مذکور مقرون به‌‌صرفه نباشد، حسابدار می‌تواند از ارائه آن سرباز زند.

درواقع مبنای این اصل این‌است‌که، قبل ‌از انجام هر کاری باید منافع و هزینه‌های مرتبط با آن‌را کاملاً شناسایی‌کرد و تنها در صورتی‌که سود حاصل ‌از آن‌ها نسبت به هزینه‌ها بیشتر باشد، اقدام ‌به تهیه آن‌ها نمود.

اصل اهـمـیـت

واحدهای اقتصادی مجازند درخصوص اقلامی‌که باتوجه‌ به وضعیت، محیط و عملکرد واحد از جهت ارزش، ناچیز و کم‌اهمیت ‌باشند، از به‌کارگرفتن روش‌های صحیح تئوریک اجتناب نموده و به‌جای ‌آن از روش‌هایی استفاده ‌کنند که کم‌ هزینه‌تر، عملی‌تر و راحت‌تر باشد. براساس ‌این میثاق در حسابداری، مبالغ اعداد و یا اقلامی‌که با توجه ‌به وضعیت کلی یک ‌مجموعه، میزان گردش ‌مالی آن و محیطی‌که درآن به فعالیت می‌پردازد، کم ‌ارزش و جزئی شناخته ‌شوند، می‌توان از اعمال اصول حسابداری در مورد آن چشم‌پوشی کرد.

البته این نکته را باید متذکر شد که این اصل در میثاق‌های حسابداری هرگز به ‌این معنا نخواهد بود که اقلام با ارزش پایین را به هیچ‌وجه نباید به‌حساب ‌آورد و ثبت‌ کرد، بلکه می‌توان برای آن‌ها از محاسبه استهلاک با توجه‌ به عمر مفید بیش‌از یک‌سال چشم‌پوشی کرد و آن‌را به‌حساب هزینه‌ها منظور نمود.

اصل خصوصیات صنعت

درواقع این ‌اصول تنها برای این بخش‌ها کاربردی خواهند بود و به‌کارگیری آن‌ها در سایر صنایع منجر به ارائه اطلاعاتی کاملاً گمراه‌کننده خواهد شد. به‌عبارتی می‌توان ‌گفت تنها ویژگی‌های این ‌صنایع هستند که اعمال استثنا در به‌کارگیری اصول حسابداری را کاملاً توجیه‌پذیر می‌کنند.

هر صنعت ویژگی‌ها و خصوصیات منحصر به‌فردی را دارد که تنها مختص خود بوده و با سایر صنایع مشترک نیست، در نتیجه برای این‌که گزارش‌های ‌مالی در هر صنعت مفیدتر باشد باید از روش‌های خاص حسابداری مخصوص‌ به آن‌صنعت به‌منظور مدیریت حساب‌های آن‌ها توسط شرکت‌های حسابداری یا حسابداران استفاده‌کرد.

محافظه‌کاری یا احتیاط

واحدهای تجاری نباید از روش‌هایی استفاده ‌نمایند که آن روش‌ها درآمدها و دارایی‌ها را بیش ‌از واقع، و هزینه‌ها و بدهی‌ها را کم‌تر از واقع نمایش ‌دهد. به‌عنوان‌ مثال، قاعده اَقَل بهای ‌تمام شده یا قیمت بازار از به‌کارگرفتن اصل محافظه‌کاری ناشی می‌شود.

به ‌بیان ‌ساده‌تر این اصل از میثاق‌های حسابداری، بر این موضوع تأکید دارد که هنگام وجود ابهام و در زمان پیش‌بینی‌ها باید با حفظ احتیاط و محافظه‌کاری، درآمدها را کم‌تر از میزان واقعی آن و مخارج بدهی‌ها را بیش‌تر از مقدار مورد انتظار در نظر گرفت.