شناسایی ماهیّت حساب‌های طرفین معادله حسابداری

تابع ماهیّت حساب می‌باشد.

اولاً: تسلط کامل و کافی بر روی ماهیّت حساب‌ها داشته باشد.

ثانیاً: بتواند اطلاعات را به ‌خوبی تجزیه و تحلیل کند. و بتواند به ‌راحتی در سندهای حسابداری، ثبتِ مورد نیاز را اعمال ‌کند.

از جمـــله ‌آن‌ها: مـــوجودی نقد و بانک، حساب‌های دریافتنی، مـــوجودی ‌کالا، دارایی‌های ثابت، هزینه‌ها، بهای ‌تمام‌ شده و… می‌باشند. بخش دارایی‌ها و هزینه‌ها و تمام حساب‌هایی که در زیرمجموعه آن‌ها قرار می‌گیرند، ماهیّت بدهکار دارند. در اصل، می‌توان گفت حساب‌های ‌گیرنده ارزش، ماهیّت بدهکار دارند. ماهیّت بدهکار داشتن به ‌این‌ معناست که افزایش موجودی آن حساب را به‌عنوان بدهکار؛ و اگر از موجودی آن کم ‌شود، به‌عنوان بستانکار ثبت ‌می‌زنیم. پس وقتی ماهیّت حسابی بدهکار باشد، افزایش در آن موجب بدهکار شدن و کاهش در آن موجب بستانکار شدنش می‌گردد.

به‌صورت ‌کلی، حساب‌های بدهی، سرمایه، پیش ‌دریافت، حقوق ‌صاحبان ‌سهام و درآمد چنین ماهیّتی دارند.در این حساب‌ها، هرگاه افزایش موجودی داشته ‌باشیم، بستانکار می‌شوند و هرگاه از موجودی‌شان کاسته ‌شود، بدهکار می‌گردند. هم‌چنین، توجه ‌داشته ‌باشید که مانده این‌حساب‌ها باید بستانکار باشد.پس درحساب‌هایی که ماهیّت بدهکار داشته ‌باشند، باید مانده آن‌ها،  بدهکار و در حساب‌هایی که ماهیّت بستانکار دارند برعکس، باید مانده‌شان،  بستانکار باشد.

بر خلاف حساب‌های قبلی نام‌برده ‌شده که می‌بایست حتماً هر کدام در جای مشخص ‌شده (در سمت چپ یا راستِ ترازنامه و سایر صورت‌های‌ حسابداری) قرار‌ داشته ‌باشند، حساب‌هایی هم وجود دارند که ماهیّت دوگانه حسابداری دارند. این‌موارد، می‌توانند در سمت راست یا چپ معادلاتِ حسابداری قرار بگیرند. هم‌چنین، در پایان ‌سال وقتی حسابداران می‌خواهند برای حساب‌ها مانده‌گیری‌ کنند، مانده این‌ حساب‌ها،  هم می‌تواند بدهکار باشد و هم بستانکار. برای مثال: ماهیّت حساب جاری ‌شرکا در حسابداری در همین دسته جای ‌دارد و دوگانه‌است.

حساب‌هایی که افزایش یا کاهش را در هردو سمت بدهکار و بستانکارشان ثبت می‌نمایند، حساب‌هایی با ماهیّت دوگانه هستند.