استاندارد شماره 36 حسابداری: ارائه ابزارهای مالی
یکی از این استانداردهای حیاتی، استاندارد حسابداری شماره ۳۶ است که به موضوع “ارائه ابزارهای مالی” می‌پردازد. این استاندارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا ابزارهای مالی به‌عنوان یکی از عناصر کلیدی در ساختار مالی شرکت‌ها شناخته می‌شوند. در این مقاله، به بررسی جزئیات و مفاهیم کلیدی این استاندارد خواهیم پرداخت و نحوه اجرای صحیح آن را تشریح خواهیم کرد و همچنین فایل pdf استاندارد حسابداری 36 برای دانلود قرار گرفته شده است.
استاندارد شماره ۳۶ حسابداری
استاندارد حسابداری شماره ۳۶ با هدف تعیین اصولی برای ارائه و طبقه بندی ابزارهای مالی تدوین شده است. این استاندارد به ناشران کمک می‌کند تا ابزارهای مالی را به درستی به عنوان دارایی، بدهی یا حقوق مالکان طبقه بندی کرده و همچنین شرایط تهاتر دارایی‌ها و بدهی‌های مالی را مشخص کنند. این استاندارد به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا از طریق این اصول، گزارش‌های مالی خود را با دقت بیشتری ارائه دهند.
بیشتر بخوانید: ترازنامه حسابداری چیست؟
مفاهیم کلیدی در استاندارد ۳۶
استاندارد ۳۶ شامل مجموعه‌ای از مفاهیم کلیدی است که برای درک صحیح آن ضروری هستند. برخی از این مفاهیم شامل موارد زیر می‌باشند:
- ابزار مالی: هر قراردادی که باعث ایجاد دارایی مالی برای یک نهاد و بدهی مالی یا حقوق مالکانه برای نهاد دیگر می‌شود.
- طبقه بندی ابزارهای مالی: این بخش به نحوه تفکیک ابزارهای مالی به دسته‌های مختلف از جمله دارایی‌های مالی، بدهی‌های مالی و ابزارهای مالکانه می‌پردازد.
- تهاتر: فرایندی که طی آن دو یا چند دارایی مالی یا بدهی مالی به‌طور متقابل تهاتر می‌شوند و تنها یک تعهد یا دارایی خالص در صورت‌های مالی گزارش می‌شود.
ارائه ابزارهای مالی
یکی از نکات اصلی در استاندارد حسابداری شماره ۳۶، نحوه ارائه ابزارهای مالی در صورت های مالی است. ابزارهای مالی باید به شکلی ارائه شوند که مخاطبان بتوانند به‌وضوح درک کنند که این ابزارها به‌عنوان دارایی، بدهی یا حقوق مالکانه تلقی می‌شوند. این استاندارد تأکید می‌کند که باید شفافیت کامل در ارائه اطلاعات مربوط به ابزارهای مالی حفظ شود تا هیچ گونه ابهامی برای کاربران صورت‌های مالی باقی نماند.
طبقه‌بندی ابزارهای مالی
استاندارد ۳۶ برای طبقه‌بندی ابزارهای مالی، دسته بندی های مختلفی را تعیین می‌کند:
- دارایی‌های مالی: شامل پول نقد، سپرده‌های بانکی، اوراق بهادار قابل معامله و هر نوع قرارداد که منجر به دریافت پول یا سایر دارایی های مالی شود.
- بدهی‌های مالی: شامل بدهی هایی که شرکت متعهد به پرداخت آنهاست، از جمله وام ها، اوراق قرضه، و حساب های پرداختنی.
- ابزارهای مالکانه: شامل سرمایه های صاحبان سهام و سایر حقوق مالکانه که ناشی از سرمایه گذاری ها و سودهای انباشته هستند.
شناسایی درآمد مالی و هزینه مالی
یکی از بخش‌های مهم در استاندارد ۳۶، نحوه شناسایی درآمدها و هزینه‌های مالی است. شرکت‌ها باید به‌طور دقیق تعیین کنند که درآمدهای مالی و هزینه‌های مالی مربوط به کدام دوره مالی هستند و آنها را به‌درستی در صورت‌های مالی خود منعکس کنند. این فرآیند نیازمند بررسی دقیق قراردادهای مالی و تعیین دقیق زمان شناسایی درآمد و هزینه است.
سود تقسیمی، زیان‌ها و سودهای مربوط
در استاندارد حسابداری ۳۶، نحوه شناسایی و گزارش سود تقسیمی، زیان‌ها و سودهای مربوط نیز به‌طور دقیق توضیح داده شده است. شرکت‌ها باید این موارد را به‌طور دقیق شناسایی کرده و آنها را به درستی در صورت‌های مالی خود منعکس کنند تا کاربران صورت‌های مالی بتوانند به‌وضوح تاثیرات مالی این سودها و زیان‌ها را مشاهده کنند.
شناخت دارایی‌های ماليات انتقالی ناشی از زیان ها
یکی از موضوعات دیگر در استاندارد ۳۵، شناخت دارایی‌های مالیات انتقالی ناشی از زیان‌های مالیاتی استفاده نشده یا اعتبار مالیاتی استفاده نشده است. این موضوع به واحدهای تجاری کمک می‌کند تا دارایی هایی که در آینده ممکن است به منظور کاهش مالیات استفاده شوند، را شناسایی و در صورت‌های مالی خود منعکس کنند.
تهاتر دارایی های مالی و بدهی‌های مالی
تهاتر دارایی‌ها و بدهی‌های مالی یکی از مفاهیم پیچیده در استاندارد حسابداری شماره ۳۶ است. این فرآیند به‌طور معمول در مواردی انجام می‌شود که شرکت دارای دو یا چند دارایی یا بدهی مالی باشد که می‌توان آنها را با یکدیگر تهاتر کرد. برای تهاتر، باید شرایط خاصی برقرار باشد، از جمله این که شرکت‌ها باید توانایی حقوقی و قصد انجام تهاتر را داشته باشند.
هدف استاندارد 36 حسابداری
هدف استاندارد 36 حسابداری، تعیین اصول ارائه ابزارهای‌مالی به‌عنوان بدهی یا حقوق مالكانه و تهاتر دارایی‌های مالی و بدهی های مالی است. استاندارد ۳۶ حسابداری برای طبقه بندی ابزارهای مالی از دیدگاه ناشر به دارایی های مالی، بدهی های مالی و ابزارهای مالكانه؛ طبقه بندی درآمد مالی و هزینه مالی؛ سود تقسیمی، زیان ها و سودهای مربوط؛ و شرایط تهاتر یا عدم‌تهاتر دارایی‌های‌مالی و بدهی‌های مالی کاربرد دارد.
اصول مندرج در استاندارد 36، مكمل اصول‌شناخت و اندازه‌گیری دارایی‌های‌مالی و بدهی‌های‌مالی و همچنین اصول افشای‌اطلاعات درباره آنها در استاندارد 36 حسابداری، به شرح استاندارد شماره 37 حسابداری افشای ابزارهای مالی است.
دامنه کاربرد خلاصه استاندارد حسابداری شماره 36
استاندارد 36 حسابداری باید توسط تمام واحدهای‌تجاری، برای انواع ابزارهای‌مالی به‌جز موارد زیر به‌كار گرفته شود:
- الف. منافع در واحدهای‌تجاری فرعی، واحدهای‌تجاری وابسته یا مشارکت‌های‌خاص که حسابداری آنها طبق استاندارد شماره 18 حسابداری صورت‌های مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی استاندارد حسابداری شماره 18 (صورت‌های مالی جداگانه)، استاندارد حسابداری شماره ۲۰ سرمایه‌گذاری در واحدهای‌تجاری وابسته استاندارد حسابداری شماره 20 (سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری و مشارکت‌های خاص) یا استاندارد حسابداری شماره ۲۳ حسابداری مشارکت‌های‌خاص (حسابداری مشارکت‌های خاص) انجام می‌گیرد.
- ب. حقوق و تعهدات کارفرمایان در طرح‌های مزایای‌کارکنان، که استاندارد حسابداری شماره ۳۳ مزایای‌بازنشستگی‌کارکنان استاندارد حسابداری شماره 33 (مزایای بازنشستگی کارکنان) برای آنها کاربرد دارد.
- پ. قراردادهای‌بیمه صادرشده توسط بیمه‌گر طبق تعریف استانداردحسابداری۲۸ فعالیت‌های بیمه‌عمومی (فعالیت‌های بیمه عمومی).
- ت. ابزارهای‌مالی که به‌دلیل دارا بودن ویژگی مشارکت اختیاری، در دامنه‌کاربرد استاندارد حسابداری شماره ۲۸ قرار می‌گیرند.
ناشر این ابزارها، درارتباط با ویژگی‌های مزبور، از به‌كارگیری بندهای ۱۰ تا ۳۴ و رب۳۳ تا رب۴۴ استاندارد 36 حسابداری که بدهی‌های‌مالی و ابزارهای‌مالكانه را از یك‌دیگر متمایز می‌کند، معاف است. با این وجود، این ابزارها مشمول سایر الزامات استاندارد 36 حسابداری می‌باشند. به‌علاوه، برای ابزارهای مشتقه تعبیه‌شده در این ابزارها، کاربرد دارد.
نتیجه گیری
استاندارد حسابداری شماره ۳۶ یکی از استانداردهای حیاتی در حوزه حسابداری است که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا ابزارهای مالی خود را به‌درستی طبقه‌بندی و ارائه کنند. اجرای صحیح این استاندارد نه تنها به بهبود شفافیت مالی کمک می‌کند بلکه از بروز مشکلات حقوقی و مالیاتی نیز جلوگیری می‌کند. از این رو، آشنایی و پیاده‌سازی این استاندارد برای حسابداران و مدیران مالی ضروری است.
استاندارد حسابداری شماره ۳۶ چیست؟ استاندارد ۳۶ به تعیین اصولی برای ارائه و طبقه‌بندی ابزارهای مالی در صورت‌های مالی می‌پردازد.
ابزار مالی چیست؟ هر قراردادی که منجر به ایجاد دارایی مالی برای یک نهاد و بدهی مالی یا حقوق مالکانه برای نهاد دیگر می‌شود.
تهاتر دارایی‌های مالی و بدهی‌های مالی به چه معناست؟ فرایندی است که طی آن دو یا چند دارایی مالی یا بدهی مالی به‌طور متقابل تهاتر شده و تنها یک تعهد یا دارایی خالص گزارش می‌شود.
چرا استاندارد حسابداری شماره ۳۶ مهم است؟ این استاندارد به بهبود شفافیت مالی و جلوگیری از مشکلات حقوقی و مالیاتی کمک می‌کند.
چالش‌های پیاده‌سازی استاندارد ۳۶ کدام‌اند؟ چالش‌ها شامل تغییرات در قوانین مالی، پیچیدگی در طبقه‌بندی ابزارهای مالی و نیاز به آموزش دقیق حسابداران هستند.