حـسـاب‌هـا و اسـنـاد دریـافـتـنـی

حساب‌ها و اسناد دریافتنی

0.0
فهرست مطالب...
    Add a header to begin generating the table of contents

    حساب‌های دریافتنی چیست؟

    این حساب دائمی است و شامل اسناد دریافتنی تجاری در جریان وصول، اسناد دریافتنی تجاری نزد صندوق، اسناد دریافتنی تجاری واخواستی و حساب‌های دریافتنی تجاری می‌باشد که در قبال فروش کالا ا ارائه خدمات ایجاد شده و براساس خالص ارزش بازیافتنی منعکس می‌شود.

    حـسـاب‌هـا و اسـنـاد دریـافـتـنـی

    این حساب دائمی است و شامل اسناد دریافتنی تجاری در جریان وصول، اسناد دریافتنی تجاری نزد صندوق، اسناد دریافتنی تجاری واخواستی و حساب‌های دریافتنی تجاری می‌باشد که در قبال فروش کالا ا ارائه خدمات ایجاد شده و براساس خالص ارزش بازیافتنی منعکس می‌شود.

    حـسـاب‌هـا و اسـنـاد دریـافـتـنـی

    معمولاً در صورت‌های مالی حساب‌ها و اسناد دریافتنی تجاری از سایر حساب‌ها و اسناد دریافتنی مجزا می‌شود.اصطلاح تجاری برای حساب‌ها و اسناد دریافتنی به‌کار می‌رود که در قبال فروش کاالا یا ارئه خدمات ایجاد شده باشد. حساب‌ها و اسناد دریافتنی براساس خالص ارزش بازیافتنی منعکس می‌شود.خالص ارزش بازیافتنی برابر با ارزش اسمی منهای مبلغ برآوردی اقلام مشکوک‌الوصول است. مبلغ غیر قابل وصول با توجه به تجارب گذشته و براساس درصدی از فروش نسیه یا درصدی از مطالبات برآورد می‌شود. اجزای حساب‌ها و اسناد دریافتنی تجاری در یادداشت‌های توضیحی افشا می‌شود.

    براساس استاندارد حسابداری شماره ۱۲ افشای اطلاعات در خصوص اشخاص وابسته، مانده طلب از اشخاص وابسته باید به‌طور جداگانه در یادداشت‌های توضیحی افشا شود. شرکت‌های فرعی و وابسته و مسؤلان ارشد کادر مدیریت نمونه‌هایی از اشخاص وابسته می‌باشد.

    حساب‌های دریافتنی تجاری چیست؟

    درصورتی که مطالبات ازطریق فعالیت مستمر و اصلی واحد تجاری (فروش کالا یا ارائه خدمات) به وجود آمده باشند“حساب های دریافتنی تجاری” نامیده می‌شوند. به‌عنوان مثال مطالبات ناشی از فروش درب اتوماتیک در شرکت تولیدکننده این محصول باید در حساب های دریافتنی تجاری ثبت شود.

    کدینگ حـساب‌ها و اسـناد دریافتنی

    حـسـاب‌هـا و اسـنـاد دریـافـتـنـی

    جهت مطالعه بیشتر درخصوص کدینگ حسابداری، حساب‌ها و اسناد دریافتنی بر روی مقاله کدینگ حسابداری کلیک کنید.

    منشأ و ماهیت حساب های دریافتنی

    حساب‌های دریافتنی نه‌تنها شامل مطالبات از مشتریان، بلکه شامل انواع مختلف مطالبات دیگر، مثل: وام به مدیران، کارکنان و … می­‌باشد. مانده حساب ها و اسناد دریافتنی معمولاً مبلغ هنگفتی است و باید به خالص ارزش بازیافتنی در ترازنامه گزارش شود. حسابرسان به چگونگی ارائه و افشای مربوط به وام‌­های پرداختی به اعضای هیئت مدیره، مدیران اجرائی و شرکت های وابسته توجه مخصوص دارند و افشای کامل معاملات بدون ویژگی­های معاملات عادی و حقیقی یک اصل اساسی در ارائه صورت­‌های مالی است.

    اسناد دریافتنی معمولاً در معاملات عمده به‌کار می­‌رود. همچنین اسناد دریافتنی معمولاً مهم‌ترین دارایی بانک‌ها و مؤسسات مالی است.

    (جهت مطالعه بیشتر درخصوص ماهیت حساب‌ها و اسناد دریافتنی بر رویمقاله ماهیت حساب‌ها کلیک کنید)

    زمان و نحوه ثبت حساب‌ها و اسناد دریافتنی

    حـسـاب‌هـا و اسـنـاد دریـافـتـنـی

    هنگام دریافت سند یا ایجاد و قبول تعهد برای اشخاص و شرکت‌های دیگر که ناشی از فعالیت اصلی شرکت باشد، این حساب بدهکار شده و هنگام دریافت وجه یا تنزیل بستانکار خواهد شد.

    اسناد دریافتنی تجاری نزد صندوق

    آن‌دسته از مطالبات شرکت که طیّ چک تسویه شده‌اند و فعلاً قابلیّت تبدیل شدن به پول نقد را ندارند در حساب اسناد تجاری نگهداری و ثبت می‌کنند.
    چک‌های دریافت‌شده از مشتریان، که تا زمان سررسید آن در گاوصندوق شرکت نگهداری می‌شوند، را در حساب «اسناد دریافتنی نزد صندوق» شناسایی می‌کنند.
    *** برخی شرکت‌ها چک‌های روز دریافت‌شده از مشتریان را در حساب «وجوه در راه» که زیرشاخه‌ی حساب «موجودی نقد و بانک» است، ثبت می‌کنند و فقط چک‌های مدّت‌دار را در حساب «اسناد دریافتنی نزد صندوق» می‌آورند. با وجود این‌که این روش دقیق‌تر است، امّا به‌دلیل این‌که تا زمان پاس شدن چک نمی‌توان روی مبلغ آن حساب کرد، در سرفصل حساب‌هایی که تنظیم کرده‌ایم، تمام چک‌های دریافت‌شده که در گاوصندوق نگهداری می‌شود را تا زمان وصول، در حساب «اسناد دریافتنی نزد صندوق» شناسایی شوند.
    *** حتماً اسناد دریافتنی چه به‌صورت چک روز و چه چک مدّت‌دار، را در حسابداری خود ثبت کنید!
    *** به هیچ‌وجه چک دریافت‌شده را در حساب بانک ثبت نکنید! حتّی اگر چک روز باشد. زیرا ممکن است در همان روز پاس نشود و حساب بانکی به مغایرت بخورد.
    *** هر وقت چک دریافت‌شده نقد شد و مبلغ آن به حساب بانکی شرکت واریز شد، می‌توانید بانک را بدهکار کنید و اسناد دریافتنی را بستانکار.

    (برای مطالعه بیشتر بر روی جزوه کدینگ حسابداری کلیک کنید)

    طبقه‌بندی حساب‌ها و اسناد دریافتنی براساس زمان

    این نوع طبقه‌بندی بر اساس زمان مورد انتظار جهت وصول مطالبات می‌باشد. مطالبات و اسنادی که زمان وصول آن طی چرخه عملیات عادی شرکت یا یک سال (هرکدام که بیشتر است) باشد در زمره “حساب ها و اسناد دریافتنی کوتاه مدت” قرار می‌گیرد. در غیر این‌صورت این نوع مطالبات در “حساب ها و اسناد دریافتنی بلند مدت“محسوب می‌شوند.

    نکته: این نوع طبقه بندی در تصمیم‌گیری ها و برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت مدیران و سهام‌داران شرکت نقشی بسیار مهم ایفا می‌کند.

    طبقه‌بندی حساب‌ها و اسناد دریافتنی براساس نوع واحد پولی

     در صورتی‌که مطالبات براساس پول رایج کشور باشد در “حساب‌های دریافتنی ریالی” طبقه‌بندی می‌شود و درصورتی‌که مطالبات به صورت ارزی باشد در “حساب‌های دریافتنی ارزی” طبقه‌بندی می‌شود.

    نکته: بر اساس استاندارها و قوانین حسابداری، حساب‌های دریافتنی ارزی باید به معادل ریالی تبدیل و در حساب‌ها با واحد پولی رایج کشور ثبت شود. در زمان های خاصی مانند تسویه یا پایان سال، سود و زیان تسعیر نرخ ارز با توجه به نرخ شناسایی شده و نرخ روز محاسبه و ثبت می‌شود (سود و زیان تسعیر نرخ ارز طی مقاله‌ای جداگانه  به‌صورت کامل شرح داده می‌شود).

    نقد کردن اسناد دریافتنی

    یکی از روش‌های متداول برای اسناد دریافتنی، نقدکردن آن‌ها می‌باشد. در این حالت شما چک دریافتنی خود را به بانک عامل برده و بعد از پشت نویسی کامل آن، مبلغ را دریافت می‌دارید. در این روش شما فوراً می‌توانید، وضعیت چک دریافتنی خود را مشخص نمائید. درصورتی‌که چک دریافتنی شما وصول شد می‌توانید مبلغ آن را به حساب بانکی خود واریز نمائید و در صورتی‌که واخواست شد یا به اصطلاح عامیانه “برگشت”شد نسبت به تعیین تکلیف آن با مشتری خود اقدام نمائید.

    تقسیم حساب‌ها و اسناد دریافتنی براساس احتمال وصول

    درصورتی‌که احتمال معقول و منطقی نسبت به وصول مطالبات وجود داشته باشد این حساب‌ها در سرفصل “حساب ها و اسناد دریافتنی” ثبت می‌شوند. درصورتی که احتمال وصول مطالبات ضعیف باشد، این مطالبات در زمره “مطالبات مشکوک الوصول” طبقه بندی می‌شوند و درصورتی که عدم وصول مطالبات قطعی شده باشد این مطالبات از “مطالبات مشکوک الوصول” خارج و به “هزینه مطالبات سوخت شده” منتقل می‌گردند.

    نکته: تصمیم‌گیری درخصوص مطالبات سوخت شده طی روال خاصی انجام می‌شود و انتقال مطالبات به هزینه مطالبات سوخت شده با اخد تاییدیه از مدیران و تصمیم‌گیرندگان واحد تجاری و گاهی با انجام پیگیری از مراجع قانونی انجام می‌شود.

    هدف‌های حسابرسان از رسیدگی به دریافتی‌ها

    1- کفایت سیستم کنترل داخلی دریافتنی‌ها

    2- اعتبار دریافتنی‌های ثبت شده (وجود و مالکیت)

    3- ثبت دفاتر بودن تمام دریافتنی‌ها (کامل بودن)

    4- صحت محاسبات ریاضی مدارک و جداول دریافتنی و تطبیق آن‌ها با حساب‌های دفتر کل (صحت محاسبات ریاضی)

    5- نزدیک بودن ارزشیابی دریافتنی­‌ها با ارزش­‌های قابل بازیافت آن‌ها

    6- کفایت افشا چگونگی ارائه دریافتنی‌ها

    حسابرسان همزمان با حسابرسی دریافتنی ها، شواهد مربوط به مبالغ ثبت شده بابت درآمد فروش و درآمد بهره مربوط به دریافتنی ها را نیز بدست می‌­آورند.

    کنترل داخلی اسناد دریافتی

    1- عدم دسترسی مسئول نگهداری اسناد دریافتنی به وجوه نقد یا اسناد و مدارک عمومی حسابداری.

    2- صدور مجوز کیفی برای قبول یا تمدید اسناد دریافتنی توسط مسئول نگهداری اسناد.

    3-  حذف اسناد دریافتنی واخواست شده با مجوز کتبی یک مقام مسئول و بکارگیری روش‌های مؤثری برای پیگیری این گونه اسناد واخواست شده.

    همچنین تهیه گزارش‌­های ماهانه که معاملات اسناد دریافتنی طی ماه و جزئیات اسناد موجود در پایان ماه را نشان دهد. در بیشتر شرکت­‌ها سبب تقویت کنترل­‌های داخلی اسناد دریافتنی می­شود.

    ارزیابی اسناد دریافتی

    همان‌طوری که در مورد حساب‌های دریافتنی هم گفته شد، ارزش صحیح اسناد دریافتنی و ابزارهای مالی مشابه، ارزش متعارف جاری (یا ارزش فعلی) آن‌ها را در زمان تحصیل است.

    اسناد دریافتنی‌هم ممکن است مانند حساب‌های دریافتنی غیرقابل وصول تشخص داده شوند.

    اگر واحد تجاری در عملیات خود از اسناد دریافتنی استفاده کند و در پایان سال دارای مبالغ با اهمیتی از اسناد در جریان باشد، باید طبق روندی که در مورد حساب های دریافتنی گفته شد، مبلغ اسناد دریافتنی مشکوک‌الوصول را برآورد نماید.

    اسناد دریافتنی تقریباً همگی دارای بهره هستند و تنها در موارد معدودی اسنادی هستند که در متن آن‌ها عبارت بدون بهره ذکر می‌شود.

    موضوع ارزش زمانی پول همیشه مطرح است و ارزش فعلی مبلغ اسناد به‌طور یقین از ارزش آن‌ها در زمان سررسید بیشتر نیست.

    ارزش فعلی اسنادی که اصطلاحاً بدون بهره نامیده می‌شوند با توجه به نرخ بهره کمتر از ارزش آن‌ها در زمان سررسید است در مقابل اگر اسناد دریافتنی بهره‌دار باشند، ارزش اسمی آن‌ها با ارزش فعلیشان در زمان صدور برابر است.

    سوالات متداول

    امیدواریم با مطالعه این مقاله پاسخ خود را به سوالات دریافت کرده باشید. در کنار مطالعه این مطلب، کارشناسان آپاداس در انتخاب دوره آموزش حسابداری مناسب شما را همراهی خواهند کرد. شما می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی ثبت شده در قسمت تماس با ما ارتباط برقرار کنید و یا با درخواست مشاوره رایگان با شما در تماس خواهیم بود.

    گردآورنده: نیلوفر شرقی 1400/12/17
    دانشجوی مقطع کارشناسی، حسابداری

    سایر مقالات آپاداس:
    نویسنده: هانیه هاشم زاده
    نویسنده: هانیه هاشم زاده

    مدیر محتوا و از اساتید آموزشگاه حسابداری آپاداس

    وبسایت آموزشگاه حسابداری آپاداس علاوه بر ارائه مقالات حسابداری، دوره های آموزش حسابداری و فایل اکسل حسابداری نیز ارائه می‌کند. اگر در تبریز هستید و به دنبال آموزشگاه حسابداری معتبر می‌گردید، شرایط شرکت در دوره و سایر اطلاعات مربوطه را در صفحه آموزش حسابداری در تبریز آپاداس می‌توانید مشاهده فرمایید. همچنین دوره آموزش آنلاین حسابداری آپاداس به شما این امکان را می‌دهند که مهارت‌های لازم برای مدیریت مالی شرکت خود را کسب کنید و با استفاده از فایل‌های اکسل آماده، کارایی و دقت بیشتری در کار خود داشته باشید.

    {{ reviewsTotal }}{{ options.labels.singularReviewCountLabel }}
    {{ reviewsTotal }}{{ options.labels.pluralReviewCountLabel }}
    {{ options.labels.newReviewButton }}
    {{ userData.canReview.message }}
    {{ reviewsTotal }}{{ options.labels.singularReviewCountLabel }}
    {{ reviewsTotal }}{{ options.labels.pluralReviewCountLabel }}
    {{ options.labels.newReviewButton }}
    {{ userData.canReview.message }}