آموزش ثبتهای حسابداری صنعتی
حسابداری صنعتی شاخه‌ای از حوزه علم حسابداری است که به جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با عناصر بهای تمام شده، محاسبه بهای واقعی تمام شده محصولات و خدمات، و توضیح روش‌های کاهش هزینه تولید از طریق تجزیه و تحلیل گزارش‌ها و بررسی فرآیندهای تولید می‌پردازد.
حسابداری صنعتی به عنوان یک شاخه اساسی از حسابداری، در محیط‌های تولیدی و کارخانه‌ها مسئول جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات مرتبط با هزینه‌های مواد اولیه، هزینه‌های مستقیم (شامل دستمزدها) و هزینه‌های غیرمستقیمِ محصولات و خدمات است. این رشته به تفصیل به تحلیل هزینه‌های تولید و ارائه گزارشات مرتبط با بهای تمام شده محصولات می‌پردازد.
استفاده از حسابداری صنعتی در مدیریت سازمان‌ها، به مدیران کمک می‌کند تا در زمینه‌های کاهش هزینه‌ها، کنترل موجودی، و تصمیم‌گیری در موضوعات قیمت‌گذاری کالاها به بهترین شکل ممکن عمل کنند. این اهمیت به ویژه در صنایع تولیدی احساس می‌شود، زیرا تصمیمات درست و به‌موقع می‌تواند به بهبود عمل‌کرد و سودآوری سازمان کمک کند.
حسابداران صنعتی با بررسی گزارشات جزئی و دقیق مربوط به هزینه‌های مختلف، از جمله هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم، به مدیران امکان می‌دهند تا بهای تمام شده مناسبی برای محصولات و خدمات تعیین کنند. این گزارشات مهم‌ترین ابزارها در فرآیند تصمیم‌گیری مدیران می‌باشند و در تدوین استراتژی‌ها و برنامه‌ریزی‌ها برای بهبود عمل‌کرد سازمان نقش اساسی ایفا می‌کنند.
حسابداری بهای تمام شده به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا تشخیص دهند که چگونه و کجا پول خود را هزینه می‌کنند، چقدر درآمد دارند، و پولشان کجا خرج می‌شود. هدف این نوع حسابداری ارائه گزارشات دقیق، تجزیه و تحلیل‌های جامع، و ایجاد بهبود در کنترل‌های هزینه داخلی و کارایی است. حتی اگر شرکت‌ها از ارقام بهای تمام شده برای اهداف مالیاتی یا گزارش‌های مالی استفاده نکنند، این حسابداری به بهبود کنترل‌های داخلی و بهره‌وری کمک بسیاری می‌کند.
در راستای ماموریت آموزشگاه حسابداری آپاداس، در این مقاله موضوع ثبتهای حسابداری صنعتی توضیح میدهم تا هنرجویان دوره حسابداری با مفاهیم مهم امور مالی آشنا شوند. پیشنهاد میکنم در صورتی که میخواهید وارد بازار کار شوید اطلاعات دوره حسابداری آنلاین یا دوره حسابداری حضوری در تبریز را مطالعه کنید.
اجزا و عوامل حسابداری صنعتی
1. مواد اولیه:
مواد مستقیم: شامل هزینه تمام مواد خام و سایر موجودی که به طور مستقیم وارد تولید محصول نهایی می‌شود. به عنوان مثال: پارچه برای پوشاک یا آلومینیوم و لاستیک برای دوچرخه.
مواد غیرمستقیم: شامل مواد مصرفی که برای تکمیل کالا ضروری است و مصرف آن اندک است، مانند روغن، پیچ و …
2. حقوق و دستمزد:
حقوق: پرداختی به افرادی که به طور مستقیم در ساخت محصول یا ارائه خدمات شرکت می‌کنند. لازم به ذکر است که کارگران مستقیم فقط افرادی هستند که به طور فعال روی محصول کار می‌کنند، نه افرادی که وظایف اداری یا فروش را انجام می‌دهند.
3. سایر هزینه‌ها (هزینه‌های سربار ساخت):
هزینه‌های انبار: شامل اجاره انبار و هزینه‌های مرتبط با نگهداری مواد.
هزینه‌های خدمات: شامل خدمات آب و برق و هزینه‌های مشابه.
استهلاک تجهیزات: هزینه مرتبط با استهلاک تجهیزات و دستگاه‌های تولیدی.
نگهداری و تعمیرات: هزینه‌های مرتبط با نگهداری و تعمیرات ماشین‌آلات و تجهیزات.
حقوق مدیران: حقوق مربوط به کارکنان مدیریت یا افراد مشغول به تعمیر و نگهداری
انواع ثبتهای مربوط به حسابداری صنعتی
ثبتهای مربوط به حسابداری صنعتی شامل گستره‌ای از عملیات حسابداری می‌شوند که برای رصد و ثبت تمامی تراکنش‌ها و وقایع مالی در یک سازمان صنعتی لازم است. در زیر به برخی از اصطلاحات و ثبتهای مهم در حسابداری صنعتی اشاره می‌شود:
ثبت تراکنش‌های مالی
فاکتورها و رسیدهای خرید و فروش: ثبت تمام فاکتورها و رسیدهای خرید و فروش برای نظارت بر تراکنش‌های مرتبط با مواد، کالاها، و خدمات.
رسیدهای نقدی و چک‌ها: ثبت دریافت نقدی یا چک‌ها از فروش محصولات یا خدمات.
سفارشات خرید و فروش: ثبت سفارشات مرتبط با خرید و فروش به منظور پیگیری تراکنش‌ها و موجودی‌ها.
ثبت هزینه‌ها و درآمدها
ثبت هزینه‌های مواد: ثبت هزینه مواد مستقیم و غیرمستقیم مورد استفاده در تولید.
حقوق و دستمزد: ثبت هزینه حقوق و دستمزد کارکنان مستقیم و غیرمستقیم.
ثبت درآمد: ثبت درآمد حاصل از فروش محصولات یا خدمات.
هزینه‌های اداری و عمومی: ثبت هزینه‌های مرتبط با فعالیت‌های اداری و عمومی سازمان.
ثبت موجودی و ارزش افزوده:
موجودی ابتدایی و انتقالات موجودی: ثبت موجودی ابتدایی و انتقالات موجودی در طول دوره مالی.
محاسبه و ثبت ارزش افزوده (VAT): ثبت ارزش افزوده معاملات.
گزارش‌گیری
تهیه گزارش مالی: تولید گزارشات مالی روزانه، ماهیانه، و سالیانه.
گزارش هزینه‌های تولید: تهیه گزارش‌های جزئی از هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم تولید.
گزارش سود و زیان: تهیه گزارش سود و زیان بر اساس فعالیت‌ها و دوره‌های زمانی مختلف.
کنترل و بازرسی:
کنترل داخلی: بررسی و تصدیق اطلاعات به منظور جلوگیری از خطاها و تقلب‌ها.
آزمایشات حسابداری: انجام آزمایشات بررسی دقت و صحت سوابق حسابداری.
پیش‌بینی و برنامه‌ریزی: ثبت و پیش‌بینی هزینه‌ها و درآمدها به منظور برنامه‌ریزی بهینه.
انواع ثبتهای حسابداری صنعتی به ترتیب عبارتند از:
- ثبت خرید مواد اولیه
- ثبت تبدیل مواد به کالای در جریان
- ثبت حقوق و دستمزد تولید
- انتقال دستمزد به کالای ساخته شده
- انتقال کالای در جریان ساخت به کالای ساخته‌شده
- انتقال کالای ساخته شده به فروش کالا
تمام این ثبت‌ها و عملیات حسابداری صنعتی به سازمان‌ها کمک می‌کند تا بهبودهای مداوم در مدیریت مالی، کنترل هزینه‌ها، و افزایش کارایی را اعمال کنند.
در فرآیند ثبت حسابداری صنعتی، از حساب‌های زیر جهت رصد و ثبت تراکنش‌ها و وقایع مالی استفاده می‌شود:
- مواد اولیه
- دستمزد تولید
- سربار تولید
- کالای در جریان ساخت
- کالای ساخته شده
توجه داشته باشید که حساب‌های مواد اولیه، دستمزد تولید، کالای در جریان ساخت و کالای ساخته شده از نوع حساب‌های دائم و با ماهیت بدهکار بوده و در دارائی‌های جاری قرار می‌گیرند. در مقابل، قیمت تمام شده کالای فروش رفته جزو حساب‌های موقت و سود و زیان قرار دارد.
در شرکت‌های تولیدی، ثبت حسابداری در زمان خرید مواد می‌تواند به دو حالت زیر تقسیم شود:
حالت اول:
در این حالت، در همان زمان خرید مواد، کلیه هزینه‌های تهیه و رسیدن مواد مشخص می‌شود. این هزینه‌ها شامل هزینه حمل و نقل، بیمه، و سایر هزینه‌های مرتبط با تحویل مواد به انبار می‌شود.
حالت دوم:
در این حالت، به غیر از مبلغ خرید مواد، سایر هزینه‌های تهیه و تحصیل مواد تا زمان تحویل مواد به انبار نامشخص می‌باشد. این هزینه‌ها ممکن است شامل هزینه‌های حمل و نقل، بیمه، و سایر هزینه‌های مرتبط با تهیه مواد باشد که در زمان خرید به دقت مشخص نشده است.
بيش‌تر خريدها در حالت دوم صورت مي‌گيرد ، در اين حالت در ابتداي دوره با در نظر گرفتن تجربيات و عوامل تغييردهنده يك نرخ براي كليه هزينه‌هاي تهيه و تحصيل مواد ( حمل , بيمه و … ) برآورد مي‌گردد كه به آن نرخ پيش‌بيني مي‌گويند .
زماني كه خريد مواد اتفاق مي‌افتد حساب پيش‌بيني تهيه مواد به ميزان هزينه‌هاي برآورد شده و حساب پرداختني يا صندوق به ميزان مبلغ خريد بستانكار مي‌شود و حساب كنترل مواد به ميزان جمع هزينه‌هاي برآورد شده و مبلغ خريد بدهكار مي‌شود.
در زماني كه هزينه‌هاي تحصيل به صورت واقعي مشخص شد حساب كنترل تهيه مواد بدهكار و حساب وجه نقد بستانكار مي‌شود، در پايان دوره حساب پيش‌بيني تهيه مواد (هزينه‌هاي برآوردي) و حساب كنترل تهيه مواد (هزينه‌هاي واقعي) با هم بسته شده و مابه‌التفاوت به حساب تعديل تهيه مواد منتقل مي‌شود، اگر تعديل تهيه مواد داراي مانده باشد، به بهاي كالاي فروش‌رفته تسهيم خواهد شد.
ثبتهای خرید در حالت مشخص بودن هزينه تهيه و تحصيل:
- كنترل مواد (بد)
- وجه نقد / حساب و اسناد پرداختني (بس)
- بابت خريد مواد
ثبتهای خرید در حالت نامشخص بودن هزينه تهيه و تحصيل:
۱-
- كنترل مواد (بد)
- پيش‌بيني تهيه مواد (بس)
بابت خريد و برآورد هزينه‌هاي تحصيل مواد
۲-
- پيش‌بيني تهيه مواد (بد)
- تعديل تهيه مواد (بد)
- وجه نقد / حساب و اسناد پرداختني (بس)
بابت بستن حساب‌هاي پيش‌بيني تهيه مواد وكنترل تهيه مواد
۳-
- بهاي تمام شده كالاي فروش‌رفته (بد)
- تعديل تهيه مواد (بس)
- كنترل مواد (بس)
بابت بستن تعديل تهيه مواد
ثبت‌هاي مهم موسسات توليدي:
۱ –
- كنترل مواد (بد)
- وجه نقد / حساب و اسناد پرداختني (بس)
بابت خريد مواد
۲ –
- كالاي در جريان ساخت – مواد مستقيم (بد)
- كنترل سربار – مواد غيرمستقيم (بد)
- کنترل مواد (بس )
بابت ارسال مواد مستقيم و غيرمستقيم به خط توليد
۳ –
- وجه نقد/بانک (بد) “به نرخي كه از فروشنده خريداري كرده است”
- كنترل مواد (بس) “نرخي كه هنگام ارسال به خط توليد از آن استفاده مي‌شد.”
بابت برگشت مواد به فروشنده
۴ –
- كنترل مواد (بد)
- كالاي در جريان ساخت (بس)
بابت برگشت مواد از توليد به انبار
“هنگام برگشت مواد از خط توليد به انبار بايد توجه كرد كه اين مواد قبلاً با چه نرخي به خط توليد ارسال شده تا با همان نرخ به انبار برگشت داده شود بنابراين اختلافي در ثبت وجود نخواهد داشت.”
۵ – كسري و اضافي انبار:
الف
- كسري انبار “موجودي كارت مواد > موجودي حاصل از شمارش (واقعي)”
- كسري و اضافات انبار (بد)
- کنترل مواد (بس)
بابت اصلاح حساب كنترل مواد
- خلاصه سود و زيان (بد)
- كسري و اضافات انبار (بس)
بابت بستن كسر و اضافي انبار
ب
- اضافات انبار “موجودي كارت مواد < موجودي حاصل از شمارش (واقعي)”
- كنترل مواد (بد)
- كسري و اضافات انبار (بس)
بابت اصلاح حساب كنترل مواد
- كسر و اضافي انبار (بد)
- خلاصه سود و زيان (بس)
بابت بستن كسر و اضافي انبار
- ۶ –
كنترل حقوق و دستمزد (بد) “تمام هزینه‌های حقوق استحقاقي + پاداش + حقوق ايام مرخصي” - ذخيره پاداش (بس)
- ذخيره ايام مرخصي (بس)
- بيمه پرداختني (بس)
- ماليات پرداختني (بس)
- مساعده (بس)
- حقوق و دستمزد پرداختني (بس)
بابت سند حقوق
7 –
- بيمه پرداختني (بد)
- وجه نقد/بانک (بس)
بابت واريز 30 % بيمه ( %7 كارگر و %23 كارفرما ) به اداره تامين اجتماعي
8 –
- ماليات پرداختني (بد)
- وجه نقد / بانک (بس)
بابت واريز ماليات به دارايي
9 –
- حقوق و دستمزد پرداختني (بد)
- وجه نقد / بانک (بس)
بابت پرداخت حقوق به كاركنان
۱0 –
- ذخيره پاداش (بد)
- وجه نقد / بانک (بس)
بابت پرداخت پاداش
۱1 –
- ذخيره ايام مرخصي (بد)
- وجه نقد (بس)
بابت پرداخت حقوق ايام مرخصي
۱2 –
- کنترل دستمزد مستقیم (بد) “دستمزد مستقيم توليد + فوق العاده اضافه كاري و نوبت كاري + بيمه سهم كارفرما + پاداش و ايام مرخصي مستقيم توليد”
- كنترل‌سربار (بد) “دستمزد غیرمستقيم توليد + اضافه‌كاري و نوبت‌كاري + بيمه سهم كارفرما + پاداش و ايام مرخصي غیرمستقيم توليد”
- هزينه اداري‌وتشكيلاتي (بد) “دستمزد كاركنان اداري + اضافه‌كاري + نوبت‌كاري + بيمه سهم كارفرما + پاداش و ايام مرخصي كاركنان اداري”
- هزينه‌هاي توزيع و فروش (بد) “دستمزد كاركنان توزيع و فروش + فوق العاده اضافه كاري و نوبت كاري + بيمه سهم كارفرما + پاداش و ايام مرخصي كاركنان توزيع و فروش”
- كنترل حقوق و دستمزد (بس)
بابت سند تسهيم حقوق و دستمزد
۱4-
- هزینه سربار اداری و تشکیلاتی (بد)
- هزینه سربار توزیع و فروش (بد)
- بانک (بس)
بابت پرداخت هزینه‌های سربار تولید (هزینه‌های غیرمستقیم)
15-
بهای تمام شده کالای ساخته شده (بد)
كالاي در جريان ساخت (بس)
کنترل دستمزد مستقیم (بس)
كنترل سربار – مواد غيرمستقيم (بس)
بابت بهای تمام شده کالای ساخته شده
16-
- بانک (بد)
- فروش (بس)
- بهای تمام شده کالای فروش‌رفته (بد)
- بهای تمام شده کالای ساخته‌شده (بس)
بابت فروش کالا و سند بهای تمام شده
در این مقاله توسط تیم محتوای ساخنار دانش پاشا آماده شده است، تمام ثبتهای مربوط به حسابداری صنعتی به‌صورت قابل فهم و خلاصه جمع‌آوری شده است، امید است با درج نظرات ارزشمند هود د ر پایین صفحه ما را در ارائه خدمات بهتر و باکیفیت‌تر یاری رسانید.
