موجودی نقد و بانک
مـوجـودی نـقـد و بـانک
موجودی نقد و بانک برای مؤسسات تجاری، وجوه نقد همانند خونی که باید در رگ‌های موجود زنده جریان داشته باشد، اهمیت دارد و دلیل آن، این که پول و وجه نقد آسان‌ترین وسیله داد و ستد است و تغییر شکل یافتن آن به سرعت امکان‌پذیر می‌باشد. در این مقاله از آموزشگاه حسابداری آپاداس که به عنوان ارائه دهنده دوره های آموزش آنلاین حسابداری و آموزش حسابداری در تبریز شناخته می شود به بررسی موجودی نقد و بانک و انواع حساب بانکی می پردازیم.
در اختیار نداشتن وجه نقد، باعث رکود عملیات تجاری می‌شود و نهایتاً به توقف فعالیت‌های موسسه می‌انجامد. عدم استفاده صحیح از وجوه نقدی نیز موجبات زیان موسسه را فراهم می‌آورد.
به‌همین دلیل، برای نگهداری و استفاده مناسب از امکانات نقدینگی مؤسسات باید برنامه‌ریزی و مقررات خاصی تنظیم و رعایت گردد.
متناسب با شرایط هرمؤسسه، به‌کارگیری حساب‌های صندوق، تنخواه‌گردان یا بانک، پیشنهاد می‌گردد.
می‌توان وجوه نقد مؤسسات را در عین حال هم در حساب‌های صندوق و هم در حساب بانک نگهداری کرد و یا به‌جای استفاده از صندوق در شرایطی خاص از حساب تنخواه‌گردان کمک گرفت.
بنابراین موجودی نقدی شامل موجودی‌های حساب جاری، پس‌انداز، اسکناس و سکه موجود در صندوق، حواله‌ها و چک‌های قابل واریز به حساب‌های بانکی و موجودی‌های ارزی می‌باشد.
(جهت مطالعه و اطلاعات بیشتر درخصوص موجودی نقد و بانک روی کلمه جزوه کدینگ کلیک کنید)
این حساب دائمی است و شامل موجودی نقد نزد بانک‌ها، موجودی نقد نزد صندوق، موجودی نقد نزد تنخواه‌گردان، اسناد و اوراق بهادار نزد صندوق، وجوه در راه، موجودی واریزی نامه‌های ارزی و مسکوکات می‌باشد.
(جهت آشنایی بیشتر در مورد ماهیت حساب‌ها به مقاله ماهیت حساب‌ها مراجعه شود.)
در واقع وجوه نقدی است‌که در جریان فعالیت‌های جاری به‌صورت روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرد و قرار نیست به‌صورت ثابت و راکد باقی بماند.
زمان و نحوه ثبت آن:
به‌محض دریافت و پرداخت وجه، به روش‌های معمول ثبت خواهد شد.
استفاده از این سرفصل اطلاعات مربوط به نقدینگی جهت استفاده بهینه از آن‌را در هر لحظه در اختیار قرار می‌دهد.
هرگونه محدودیت در استفاده وجه نقد بایستی به‌نحو مناسب در صورت‌های مالی افشاء شود.
حساب صندوق:
این حساب مخصوص ثبت وجوه نقدی است که در مؤسسات برای دریافت‌ها و پرداخت‌های نقدی جاری و یا پرداخت‌های نقدی آتی نگهداری می‌شود.
در برخی موارد ، وصول وجه نقد از مشتریان اجتناب‌ناپذیر است و همچنین پرداخت‌های مؤسسه نیز در برخی موارد باید نقدی صورت پذیرد.
به همین جهت در برخی از مؤسسات ، شخصی به‌عنوان صندوق‌دار استخدام می‌گردد و متناسب با حداکثر وجهی که در اختیار وی قرار داده خواهد شد از او تضمین‌های لازم اخذ می‌گردد.
علاوه‌بر حساب صندوق که در دفتر کل افتتاح شده ، در صورت تعدد ، حساب‌های معین نیز نگهداری می‌شود.
یک دفتر مخصوص به نام دفتر صندوق توسط صندوق‌دار نگهداری می‌شود که جنبه آماری و اطلاعاتی دارد و از سیستم حسابداری دو طرفه پیروی نمی‌کند.
این دفتر دریافت و پرداخت‌های نقدی را بلافاصله ثبت خواهد نمود. در پایان هر روز ، وجوه موجود در صندوق شمارش شده ، با دفتر صندوق مطابقت داده می‌شود تا صحت انجام امور دریافت و پرداخت به اثبات برسد.
حساب صندوق در دفاتر حسابداری بر اساس اسناد حسابداری تکمیل می‌گردد.
بدین صورت که به ازای دریافت‌های نقدی ، حساب صندوق بدهکار و در مقابل ، پرداخت‌های نقدی حساب صندوق بستانکار می‌شود.
حـسـاب تـنـخـواه گردان:
در مؤسسات تجاری، ممکن است حساب بانک به دلیل امتیازات زیاد، جانشین صندوق گردد و کلیه دریافت‌ها و پرداخت‌ها از طریق آن انجام شود. البته پرداخت‌های جزیی را با صدور چک از حساب بانکی انجام نمی‌دهند و در برخی موارد دریافت‌کنندگان وجوه جزئی ، از دریافت چک خودداری می‌کنند.
بنابراین برای تأمین پرداخت‌های جزئی مبلغی را تحت عنوان تنخواه گردان در اختیار یکی از کارکنان مالی قرار می‌دهند، تا با رعایت مقررات و آیین نامه‌های داخلی مؤسسه نسبت به پرداخت هزینه‌های جزئی یا خرید بعضی ملزومات اقدام نماید.
مبلغ تنخواه‌گردان متناسب با هزینه‌ها و یا پرداخت‌های جزئی مؤسسه است و از شخصی که تنخواه‌گردان دراختیار او قرار داده می‌شود ، تضمین لازم دریافت می‌گردد.
روش های نگهداری حساب تنخواه گردان
الف- روش تـنـخـواه گـردان ثـابـت:
در این روش، مبلغ تنخواه‌گردان در طی یک دوره مالی ثابت است مگر این‌که براساس تصمیمات جدید نسبت به افزایش یا کاهش آن اقدام شود.
در طی دوره مالی، هرگاه مبالغی از تنخواه‌گردان بابت هزینه یا خرید ملزومات به موجب دستورات صادره پرداخت شود، مسئول تنخواه‌گردان، اسناد مربوط را به همراه گزارش، به حسابداری تحویل می‌دهد.
در صورتی‌که مدارک تحویلی ایرادی نداشته باشند از طریق حسابداری معادل اسناد و مدارک، چک صادر می‌شود و در اختیار مسئول تنخواه‌گردان قرار می‌گیرد.
ب- روش تـنـخـواه گـردان مـتـغـیر:
در این روش، ایجاد حساب تنخواه‌گردان برای مخارج قابل توجهی که باید در آینده نزدیک پرداخت شود و مبلغ آن نیز قابل پیش‌بینی است، ایجاد می‌شود.
ضمناً یادآور می‌شود که مبلغ مربوط به تنخواه‌گردان متغیر، معمولاً از تنخواه‌گردان ثابت بیشتر است و برای اخذ تضمین از مسئول تنخواه‌گردان متغیر، حساسیت زیادی وجود ندارد.
حساب بانک:
استفاده از سیستم بانکی در مؤسسات تجاری امروزی، یک امر اجتناب ناپذیر است و قسمت اعظم دریافت‌ها و پرداخت‌ها ازطریق بانک انجام می‌پذیرد. در اصطلاح حسابداری، حساب بانک به حساب جاری اطلاق می‌شود و حساب‌های پس‌انداز و سپرده‌گذاری را در عناوین دیگری طبقه بندی می‌کنند.
برای افتتاح حساب بانکی، اشخاص حقیقی با معرفی یک فرد که در آن بانک حساب جاری داشته باشد و اشخاص حقوقی به تبع از شرایط خود ضمن مراجعه به بانک و تکمیل نمودن کارت مشخصات، شرایط برداشت از حساب جاری را مشخص می‌کنند و امضا یا امضاهای مجاز را معرفی نموده، تسلیم بانک می‌کنند.
بانک پس از بررسی‌های لازم، دسته چک 25، 50 یا 100 برگی را که مختص هر بانک است با درج شماره حساب مشتری در حساب جاری خود سپرده است بر روی برگ‌های چک بنویسد و با تکمیل امضا یا امضاهای مجاز، در اختیار اشخاص قرار دهد ( البته در مورد مؤسسات، ممهور نمودن دسته چک به مهر مؤسسه نیز ضرورت دارد ) تا به موجب آن شخص بتواند از بانک مورد نظر وجه چک را دریافت نماید.
تعریف دسته چک:
به موجب ماده 310 قانون تجارت: ” چک نوشته‌ای است که به‌موجب آن صادر‌کننده وجوهی را نزد محال‌علیه (بانک) دارد، کلاً یا بعضاً مسترد یا به دیگری واگذار نماید. ”
لازم به یاد‌آوری است که وجوه نزد محال‌علیه (بانک) یا از طریق صاحب حساب و یا از طریق دیگران می‌تواند به حساب جاری واریز گردد.
در صورتی‌که واریزی، نقدی باشد شخص واریز‌کننده با درج تاریخ واریز، مشخصات صاحب حساب، شماره حساب ذی‌نفع و قید مبلغ واریزی به عدد و به حروف و مشخصات خود در فیش نقدی، به همراه وجه نقد در اختیار بانک قرار می‌دهد. بانک پس از کنترل و تایید واریزی، نسخه‌ای از فیش نقدی را به واریز‌کننده تسلیم و نسخه دیگر را جهت اعمال به حساب مشتری نزد خود نگهداری می‌کند.
سوالات متداول
امیدواریم با مطالعه این مقاله پاسخ خود را به سوالات دریافت کرده باشید. در کنار مطالعه این مطلب، کارشناسان آپاداس در انتخاب دوره آموزش حسابداری مناسب شما را همراهی خواهند کرد. شما می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی ثبت شده در قسمت تماس با ما ارتباط برقرار کنید و یا با درخواست مشاوره رایگان با شما در تماس خواهیم بود.
گردآورنده: نیلوفر شرقی 1400/12/05، دانشجوی مقطع کارشناسی، رشته حسابداری
مدیر محتوا و از اساتید آموزشگاه حسابداری آپاداس
وبسایت آموزشگاه حسابداری آپاداس علاوه بر ارائه مقالات حسابداری، دوره های آموزش حسابداری و فایل اکسل حسابداری نیز ارائه می‌کند. اگر در تبریز هستید و به دنبال آموزشگاه حسابداری معتبر می‌گردید، شرایط شرکت در دوره و سایر اطلاعات مربوطه را در صفحه آموزش حسابداری در تبریز آپاداس می‌توانید مشاهده فرمایید. همچنین دوره آموزش آنلاین حسابداری آپاداس به شما این امکان را می‌دهند که مهارت‌های لازم برای مدیریت مالی شرکت خود را کسب کنید و با استفاده از فایل‌های اکسل آماده، کارایی و دقت بیشتری در کار خود داشته باشید.